3/6/2015
|
BỆNH KÉM TRÍ NHỚ
Y học thường thức - Bác sĩ Trần Văn Diên
|
Tình trạng kém trí nhớ (dementia) thường xảy ra cho người già, nhưng không phải mọi người già đều kém trí nhớ. Kém trí nhớ và bệnh lẫn (alzheimer) hoàn toàn khác nhau. Theo thống kê của WHO, thế giới hiện có 35,6 triệu người bị kém trí nhớ. Kém trí nhớ thật ra không phải là một chứng bệnh, nhưng là một triệu chứng bao gồm khó khăn trong việc...... nhớ và suy nghĩ. Kém trí nhớ có thể xảy ra cho mọi lứa tuổi nhưng thường xảy ra cho người già nhiều hơn. Vì khi lớn tuổi thì tế bào trong cơ thể bị thoái vị (degeneration), nên sự liên đới nhận thức nơi tế bào ở não bộ bị ỉm đi theo thời gian nên xảy ra hiện tượng kém trí nhớ gây khó khăn cho chính cá nhân và cả thân nhân kề cận chăm sóc.
Kém trí nhớ khác với lãng trí, nhưng nó chính là khơi nguồn của lãng trí. Câu nói: “tôi bị lãng trí bỏ quên cái bóp ở đâu đó trong nhà mà tìm hoài không thấy”. Nhưng nếu những triệu chứng đó tiến dần đến không còn nhớ khung cảnh thời gian năm 1975 và 2015, hay không phân biệt được không gian đang ở Cần Thơ hay Vĩnh Long, hoặckhông còn nhớ vị trí đồ vật trong nhà, không nhận biết khi gặp người quen.... Tình trạng nặng thêm là thường hỏi đi hỏi lại, kể đi kể lại những chuyện vừa hỏi, hoặc tốn nhiều thì giờ để trả lời câu hỏi thông thường. Người bị kém trí nhớ cũng có vấn đề với việc chăm sóc vệ sinh cá
nhân, tâm tính thay đổi, bị trầm cảm, cô đơn, bướng bĩnh, hung tợn, giận dữ, la lối om sòm…
Những cách chữa trị được áp dụng nhằm giảm bớt chứng kém trí nhớ khi lớn tuổi thì chú trọng theo dõi cách thức ăn uống điều độ, nhiều rau trái, tập thể dục đều đặn, như đi bộ mỗi ngày, ngủ đủ giấc. Những người ngủ đầy đủ thường ít bị kém trí nhớ. Nhiều hoạt động áp dụng với người kém trí nhớ như sau đây:
1. Khiêu vũ: hay thường gọi là nhảy đầm được xem là môn thể dục thể thao, vừa là trò chơi đòi hỏi suy nghĩ, tiến thoái trong mỗi bước. Khi khiêu vũ, lượng máu không những chỉ dồn về bắp thịt mà còn dồn về não bộ nhiều hơn vì khiêu vũ đòi hỏi cả thể lực lẫn trí tuệ.
2. Đàn hát nghe nhạc: Nghiên cứu cho biết chơi đàn hay hát trên 10 năm có trí nhớ tốt hơn. Trong trường hợp bạn không có đủ thời giờ hay năng khiếu âm nhạc thì nên tập cách thưởng thức âm nhạc, cải lương……
3. Học thêm ngôn ngữ: Một nghiên cứu đăng trên tờ Neurology năm 2013 cho biết những người nói thông thạo hai thứ tiếng, khả năng bị kém trí nhớ chậm đi 4 năm rưỡi so với người chỉ biết một thứ tiếng.
4. Đánh cờ, chơi video game: Đánh cờ, chơi game… sẽ có khả năng giúp bệnh bị kém trí nhớ giảm đi 15%.
5. Đọc sách: Đọc truyện, suy nghĩ, nghiền ngẫm nội dung của truyện mới lạ có lợi hơn là truyện cũ đã biết.
6. Chú tâm, làm một việc, đừng ôm đồm nhiều thứ vô một: Người chú tâm làm xong một việc ít bị lãng trí hay kém trí nhớ hơn người làm hai ba việc cùng một lúc. Thí dụ khi ăn thì đừng nên xem tivi! Ngoài ra nên biết dùng thời giờ một cách hữu hiệu. Đừng ngồi nhìn mùa xuân bay qua cửa sổ! Nên tìm chuyện gì đó để làm.
7. Học may vá thêu đan hay làm vườn: Khảo sát thống kê năm 2013 cho biết những người có những thú vui kể trên, trí óc minh mẫn hơn những người không có thú vui nào để tiêu khiển mỗi ngày.
8. Sống lạc quan: Sống có mục đích, lạc quan, yêu đời và có giao thiệp với bạn bè người thân làm bớt tình trạng cô độc, tránh sầu muộn.
9. Tập viết: Viết văn, viết truyện, viết thơ cho bạn bè, viết nhật ký, viết hồi ký..... làm gia
tăng khả năng trí não nhớ rõ thêm, tức là giảm mức độ kém trí nhớ của não.
10. Cuối cùng: tập làm... việc nhà, như rửa chén bằng tay chẳng hạn. Những người làm lụng chân tay công việc trong nhà ít bị kém trí nhớ hơn người ngồi một chỗ xem tivi hay ngồi một mình “nhìn bóng câu qua cửa sổ”.
Tất cả các hoạt động trên đây bắt đầu từ hôm nay cho mọi lứa tuổi. Không cần đợi tới 60, 70 mới lo ngăn ngừa kém trí nhớ! Cuối năm là dịp để chúng ta nghĩ ra kế hoạch cho sức khoẻ trong năm tới và cho tương lai.
BS Trần Văn Diên Texas USA
ngày 31/05/2015
Học sinh CT 1970-1973 NLS Cần Thơ
