thnlscantho-5 - Phim Cô Bé Lọ Lem

10/5/2015

Nước nhà có nên cập nhật hóa chuyện hay phim Cô Bé Lọ Lem không ?

GS Tôn thất Trình

Chúng tôi được làm quen với “chuyện thần tiên- fairy tales “ của Charles Perrault văn hào thế kỷ thứ 17 của văn chương Pháp vào những năm cuối tiểu học, các năm 1942-43 , khi đó ngành tiểu học đã phải học tiếng Pháp, nhờ cha gửi vào phong trào “sói con” hướng đạo đang bành trướng ỏ tỉnh Quảng Trị. Chúng tôi nhớ là đã được kể chuyện Cendrillon ( Cô Bé Lọ Lem, Cinderella theo tiếng Mỹ ) và La Belle au Bois dormant ( Cô Nương Giấc Nồng, The Sleeping Beauty ), không hề biết đó là những chuyện kể Pháp- Perrault , tưởng đó là chuyện Việt Nam .

Cô Bé Lọ Lem - Cendrillon , Cinderella ở chuyện kể , nguyên thủy là một cô đầy tớ nhà ngoan ngoãn chịu phục tùng bị mắng mỏ nhiếc móc thậm tệ ăn ở với bà mẹ ghẽ, trước khi một hòang tử đẹp trai cứu cô ra khỏi số phận cay nghiệt . Cô không phải là một kiểu mẩu theo thuyết đòi nam nữ bình quyền, chắc chắn không giống tí nào cô Katniss Eberdeen, Tris Prior hay Bà Góa Đen - The Black Widow , hiện dẫn đầu thu hút khách xem nổi bật ở các rạp xi nê Hoa Kỳ ngày nay. Nhưng các cô gái trẽ nữ anh hùng phim Hoa Kỳ, năm 2015, ngẩn mặt lên nhìn năm 2015, có khuynh hướng là những con ( cô gái ) nhỏ mạnh mẽ, quyết tâm, ương ngạnh. Họ không coi nhẹ lời ăn tiếng nói. Họ mặc đồ da thuộc. Họ không nghĩ hai lần để chiến đấu nam nhân thù địch. Vậy chớ cách nào đặt Lọ Lem- Cinderella với đôi giày trượt - dép lê tinh xảo bằng gương và cóc xê - đồ lót phụ nữ và “thưa bà - vâng ạ” vào hạng “ mới” này đây ?

Đó là tâm trạng của Allison Shearmur, một nhà sản xuất điều hành được cấp quyền tự do trao quyền nữ tính “ Trò Khát khao - The Hunger Games” ( tài tử chánh vai Katniss Eberdeen kể trên ) tự hỏi khi hảng Walt Disney Pictures mời bà sản xuất một dịch bản mới sống động thay cho chuyện thần tiên phim họat họa, thập niên 1950. Câu Sheamur nói đầu tiên tu sửa “ Cinderella” , ngôi sao màn bạc đang lên Lily James đóng vai chính, là “ OK- ô kê, nhưng …” Quan trọng cho tôi là chúng ta sẽ không có một Cinderella mà không đứng dậy một cách nào đó khi bị chửi bới. Cô bé phải tỏ ra là mình có trách nhiệm cho số phận mình. Dù hòang tử không tới, Cinderella của chúng ta vẫn xinh đẹp, sâu sắc như cũ. Giám đốc phim mới Kenneth Branagh cho rằng tính ân cần, lòng tử tế là siêu lực của cô bé. Ông giải thích: tôi muốn theo đuổi lòng tốt là phần nào khiêu dâm ( gây dục tình ) và chủ động thiết thực , không phải là ngây thơ, không phức tạp.

Hầu cập nhật chuyện kể cho sức nhạy cảm cận đại, các nhà làm phim đã làm đôi chút thay đổi tế nhị. Vì lẽ Cinderella nguyên thủy thích yêu mến động vật, kết bạn với các con chuột trong nhà mình, khi cô không có bạn bè nào khác, họ đã quyết định là Cinderella mới sẽ cởi ngựa không sợ hải và lưng ngựa không yên . Và Branagh cũng từ chối không xem cô chỉ là một cô gái giúp việc - một đầy tớ gái. Ông không thấy phải bỏ qua điều gì về giá trị nhum lữa hay dọn dẹp trong nhà bếp. Dịch vụ là một cách tốt đẹp để sinh sống . Về phần hòang tử của Cinderella sẽ không phải là lọai Ken Doll vô danh và những con chim vẹt xanh -love birds đang lớn phải có một vài trò chuyện trước khi quyết định đây là chàng trai hằng mơ ước. Và khi bà mẹ ghẻ lăng mạ bộ áo cô thu nhặt lại ở buồng mẹ cô đã chết, “ cô không đứng đó và lấy nó đi ”, theo lời Shearmur. Và cô cũng không chỉ tay vào mặt mẹ ghẻ” .

Muốn Cinderella có cảm tưởng như thể một người hiện hửu, không phải là một thiên thần không sờ đến được , Branagh nói với James khảo cứu mặc niệm và triết lý chống cự không bạo động của Gandhi. Rỏ ràng Cinderella không phải là Gandhi, theo lời cô tài tử 25 tuổi cũng tìm kiếm cảm hứng những cá tính phụ nữ như “ Amelie” hay “ Annie Hall” . “ Nhưng cô phải đủ khả năng cởi mở và lúc này tim thấy vui vẽ , sung sướng trên những điều bé nhỏ” . Lớn lên ỏ Surrey - Anh Quốc, James yêu thích các công chúa Disney như thể cô gái kế bên , đặc biệt là Belle câu chuyện “ Sắc đẹp và Thú vật- Beauty and the Beast” hay Ariel của “ Cô bé đuôi cá- The little Mermaid”. Cô cũng còn là hai cọp hung dữ vì có hai anh.

Nhưng James lại có sách tự viết “Chuột Bé Tí- Minnie Mouse” mà các công chúa ký tên ở DisneyWorld - Thế giới Disney và bà ngọai làm cho cô một dịch bản y phục của cô Lài - Jasmine . James nói: Các công chúa là những cô gái muốn đời sống cho những tinh thần tự do nhiều hơn, chẳnng hạn nhấp trà và gì khác đây ?. Họ không tuân thủ nguyên tắc. Họ muốn nhìn thấy thế giới, thay vì ở trong nhà. James di chuyễn về Luân Đôn khi cô 18 tuổi để theo học Trường Bi Kịch đã đã đóng vai Công nương Rose - Lady Rose ở phim “ Tu viện- Abbey Downton. Nhưng phim “ Cinderella “ chờ đợi thâu 60 triệu đô là lúc bắt đầu chiếu tuần lễ trước, là buổi tiếp tân cô ra mắt phim .

Đây là một cơ hội to lớn cho một tài tử tương đối mới nổi tiếng, khiến các nhân viên cô, thọat tiên nói rằng cơ may cô thành danh nhờ phim qúa bé nhỏ, cố gắng giúp cô tránh thất vọng. Và hảng Disney cũng đẩy cô vào các bước tiến này. James đã phải làm những thử nghiệm màn ảnh bao quát, có một lúc phải thữ diễn với chuột sống và nồi - chảo chứa đầy nước sôi. Branagh công nhận là chúng tôi họp mặt nhiều lần, nhưng nếu các cuộc gặp gở không tránh khỏi hời hợt, sự kiện chúng kéo dài và xảy ra nhiều lần, vẫn cống hiến nhiều cơ hội cho ai đó sợ hải qúa chừng hay tràn ngâp, hay nghiêm trang, tiết lộ những điều đó. Và suốt đường, Lily đã giử lại một cảm giác khôi hài và lố bịch về mọi điều, như thể đó là một trò chơi công phu tỉ mỉ.

Rồi Cinderella trở thành không mấy khác chính ngay James. Cha cô một lần nói với James là cô có một “bản chất hào phóng” và trong cách Branagh chia cắt tính nết Branagh mô tả Cinderella có “tinh thần cao thượng”. James cười nói: “ Có một lần, một giám đốc nói với tôi là tôi phải ngưng cố tâm làm ai nấy vui thích”. Có thể là khi tôi cố tâm làm vui thích, tôi rất ấm áp. Bạn có thể xem đó là một điều tiêu cực. Nhưng tôi muốn ở trong một phòng đầy người sung sướng và phù hợp nhau.” Không phải tất cả giống như một chuyện thần tiên đâu ! Trong vài tuần tháng 3 -2015, có rất nhiều bàn cải về James tuồng như ốm quá trong phim. Hút vào tính chất áo dài lễ phục thánh thần khiêu vũ xanh dương, là áo cô mặc trong đa số chiến dịch quảng cáo phim, eo lưng cô có vẽ như thắt nhỏ lại không tự nhiên. Thế cho nên nhiều nhà chỉ trích đã hỏi là Disney có biến đổi theo kỷ thuật số dung mạo cô không ?

James đã chối bỏ các tuyên bố này , trả lời không dứt những câu hỏi về cân lượng của cô trên các chuyến biểu diễn phim cho báo chí truyền thông. Cô nói một lần với báo The Times đầu tháng 3 - 2015 là cô đầy sức khỏe. Tôi có hông và vú và đít ( mông ) và một eo lưng nhỏ. Mức tự quả quyết này làm Sheamur nhắc tới Jennifer Lawrence , ngôi sao phim “ Các Trò chơi Khao khát - The Hunger Games” , nhà sản xuất đã thấy từ một kẻ vô danh trở thành một siêu sao tòan cầu. Theo nhà sản xuất , họ là những kẻ cứng cáp lúc ban đầu, và như Jennifer họ vẫn duy trì cứng cáp , và chắc là Lily cũng sẽ như thế . “ Cinderella mạnh mẽ trong lặng lẽ. Tôi thích cung -tên của Katniss , nhưng hành động sức mạnh thật sự của Katniss là khi Katniss nói: “ tôi thiện nguyện.” “ Cung và tên đến sau đó”.

( phần nào chiếu theo Amy Kaufman , nhật báo LA Times, ngày 13 tháng 3 năm 2015)

( Irvine , Nam Ca Li ngày 12 tháng tư năm 2015 )