5/7/2015
Y học thường thức
|
Bệnh Phong Đòn Gánh
Bác sĩ Trần Văn Diên
|
Bệnh phong đòn gánh còn gọi là bệnh uốn ván, tiếng Anh: tetani. Bệnh này làm co giật căng cứng các bắp thịt trong cơ thể thường làm động lực chính để hát bài Thiên Thai của nhạc sĩ Văn Cao. Nguyên nhân là do chất độc neurotoxin khi bị nhiễm vi trùng Clostridium tetani xuyên qua da khi bị rách hay bị vết thương trên da tác động đến sự dẫn truyền của thần kinh vận động của các bắp cơ trong thân thể làm rối loạn sự ...co thắt. Song song với triệu chứng làm tê cứng lưỡi và hàm, sau đó giật cứng cả người, lưng cong cứng, ưỡn ngược ra sau như cái đòn gánh nên quen gọi là “bị phong đòn gánh” hay “bệnh phong đòn gánh”, hay trông giống như miếng ván được uốn cong nên có người quen gọi là uốn miếng ván “bệnh uốn ván”, bệnh này gây hệ cơ của lồng ngực co cứng làm khó thở, và bệnh nhân mê mang lạc bước vào cõi Thiên Thai tức thời.
Hiện nay bệnh phong đòn gánh đã có thuốc chủng ngừa. Từ thời thượng cổ vào thế kỷ thứ 5 trước công nguyên đã có ghi lại chứng bệnh này. Vào năm 1884 hai nhà ngiên cứu Antonio Carle và Giorgio Rattone lấy mủ từ một bệnh nhân bị bệnh phong đòn gánh tiêm vào thân thể con động vật. Cũng cùng năm đó, Nicolaier chích đất vào thân thể của gia súc làm thí nghiệm cho thấy làm thế có thể gây nên chứng bênh phong đòn gánh. Đến năm 1889, Shibasaburo Kitasato tìm ra vi trùng trong máu của nạn nhân bị bệnh phong đòn gánh. Ông lấy máu người bệnh phong đòn gánh chích vào động vật và kết luận rằng chất độc làm ra bệnh có thể bị trừ khử bằng kháng thể. Mãi cho đến năm 1897, Nocard chứng minh cho thấy khả năng phòng ngừa bằng cách chích kháng thể tạo ra từ động vật khác. Phương pháp miễn dịch thụ động cho phong đòn gánh được sử dụng trong thế chiến thứ nhất. Năm 1924, Descombey tìm ra biến độc tố cho phong đòn gánh dùng làm thuốc chủng ngừa rất hiệu quả được dùng rộng rãi trong thế chiến thứ nhì.
Cách ngăn ngừa bệnh phong đòn gánh là chích thuốc chủng ngừa. Theo hướng dẫn của trung tâm phòng bệnh y tế tại Hoa Kỳ thì cứ 10 năm phải chủng bồi thêm. Nếu có vết thương dơ bẩn mà không biết lần cuối tiêm chủng vào lúc nào, hoặc trong đời có chủng ngừa ít hơn 3 lần, thì nên tiêm bồi một mũi. Thuốc chủng ngừa bệnh phong đòn gánh cần hơn 2 tuần sau khi chích mới có hiệu nghiệm. Một khi bệnh đã phát, thuốc chủng ngừa sẽ không có tác dụng chữa trị. Theo cách chích thuốc chủng ngừa cho trẻ em thì tại Hoa Kỳ, trẻ em 2 tháng cho đến 6 tuổi được chủng ngừa bệnh phong đòn gánh tất cả là 4 lần cả thảy.
BS Trần Văn Diên Texas USA ngày 02/07/2015
Học sinh Công Thôn 1970-73 NLS Cần Thơ
