16/4/2015
Báo chí quốc tế gần đây có loan tin về chuyện phiến quân hồi giáo ISIS bị tai họa ruồi cát cái (sandfly) cắn truyền bệnh ký sinh trùng Leihsmaniasis gây loét da và thúi thịt rất đau đớn.
Nguyên nhân chính là vấn đề ô nhiễm, vệ sinh cá nhân quá kém cỏi vì bôm đạn chết chóc khắp nơi. Ngoài ra phiến quân còn từ chối việc chữa trị nên vết loét dễ bị nhiễm độc thêm hơn và có thể chết. Tình trạng chiến tranh, bất ổn đã giúp vào việc làm lây truyền bệnh Leishaniasis cho rất nhiều người trên những vùng rộng lớn... Đã có trên 100 00 ca được báo cáo, đặc biệt là khu vực thành phố Raqqua do ISIS chiếm cứ.
Hệ thống y tế của Syrie đã hoàn toàn bị sụp đỗ tại những vùng có chiến cuộc và tổ chức Medecins sans Frontière cũng đã rút chạy từ lâu .
Vết loét ngoài da do ruồi cát cắn (photo Wikipedia)
Đó là bệnh ký sinh trùng Leishmaniasis
Leishmaniasis is a vector-borne disease that is transmitted by sandflies and caused by obligate intracellular protozoa of the genus Leishmania. Human infection is caused by about 21 of 30 species that infect mammals.(CDC)
Có lối 21-30 chủng loại ký sinh trùng Leishmania có thể gây bệnh ở loài hữu nhủ kể cả con người.
Bệnh Leishmaniasis là bệnh lây truyền qua vết cắn của loài ruồi cát phlebotomus (sandfly). Vào cơ thể, ký sinh trùng Leishmania (ở dạng promastigote)bị bạch cầu máu, là thực bào đa nhân và đơn nhân(macrophage and mononuclear phagocyte cells) nuốt vào. Leishmania biến chuyển và tăng trưởng ra thành dạng amastigotes trong các tế bào của bệnh nhân. Sau đó khi ruồi cát hút máu bệnh nhân, rút luôn các tế bào bạch cầu có amastigotes. Trong ruồi cái, amastigotes biến chuyển ra thành promastigote trong ruột ruồi và sau đó di chuyển lên bộ phận proboscis để dự trử(proboscis = bộ phận hút tại vùng miệng của ruồi). Khi ruồi cái cắn bệnh nhân để hút máu thì đồng thời nó cũng bôm luôn promastigote (1 dạng của ký sinh trùng Leishmania) vào nạn nhân . (Xem CDC, Life cycle)
Ký sinh trùng Leishmania nói chung thấy hiện diện hầu như khắp nơi trên thế giới nhưng đặc biệt chủng Leishmania major thường thấy tại vùng Đông Bán cầu, như Trung đông, Bắc Phi, Tây Bắc Trung Quốc và Tây Bắc Ấn Độ (theo Wikipedia)
Con cái- Ruồi cát ( female Sandfly Plebotome -Wikipedia)
Leishmnia dưới dạng promastigote trong máu
Leishmaniasis is transmitted by the bite of female phlebotomine sandflies. The sandflies inject the infective stage, promastigotes, during blood meals . Promastigotes that reach the puncture wound are phagocytized by macrophages and transform into amastigotes . Amastigotes multiply in infected cells and affect different tissues, depending in part on the Leishmania species . This originates the clinical manifestations of leishmaniasis. Sandflies become infected during blood meals on an infected host when they ingest macrophages infected with amastigotes ( , ). In the sandfly's midgut, the parasites differentiate into promastigotes , which multiply and migrate to the proboscis .
1-Thể ngoài da:cutaneous leishmaniasis
Tác nhân gây bệnh là một loại ký sinh trùng đơn bào (protozoa) có tên là Leishmania majoris được ruồi cát (chỉ con ruồi cái) plebotomine sandfly chích vào da qua vết cắn. Ruồi cắn ở đâu thì vết thường làm độc gây lở loét thúi thịt nơi đó.Đây là dạng ngoài da skin, cutaneous leishmanosis .Theo The New England Journal of Medicine cho biết dạng ngoài da dễ trị lành bằng thuốc uống Fluconazole . Thuốc đắt tiền. Bệnh có thể tự lành, thành xẹo sau năm ba tháng nếu vết loét không quá độc và để lại một vết xẹo trên da.
PhotoWikipedia
2-Thể bên trong hay thể nội tạng (internal or visceral leishmaniasis)
Triệu chứng :sốt, mất cân, mất máu, gan sưng to, thận to. Có thể chết.
Frottis d'échantillon de moelle osseuse (leishmaniose viscérale)-Wikipedia
(tủy xương)
Chu trình tăng trưởng (Life cycle) của ký sinh trùng Leishmania major
Leishmaniasis is transmitted by the bite of infected female phlebotomine sandflies. The sandflies inject the infective stage (i.e., promastigotes) from their proboscis during blood meals 
. Promastigotes that reach the puncture wound are phagocytized by macrophages 
and other types of mononuclear phagocytic cells. Progmastigotes transform in these cells into the tissue stage of the parasite (i.e., amastigotes) 
, which multiply by simple division and proceed to infect other mononuclear phagocytic cells 
. Parasite, host, and other factors affect whether the infection becomes symptomatic and whether cutaneous or visceral leishmaniasis results. Sandflies become infected by ingesting infected cells during blood meals (
, 
). In sandflies, amastigotes transform into promastigotes, develop in the gut 
(in the hindgut for leishmanial organisms in the Viannia subgenus; in the midgut for organisms in the Leishmania subgenus), and migrate to the proboscis 
.
Life cycle image and information courtesy of
Tham Khảo
- Could the Islamic State be wiped out by a deadly FLESH-EATING disease?
-Leishmaniasis: The Sand Fly's Bug
-Breeding sites of Phlebotomus sergenti, the sand fly vector of cutaneous leishmaniasis in the Judean Desert.
.
-Sandflies in Iraq Infect Americans Who Bring Home Lyme Disease and Multiple Co-infections.
-- The New England Journal od Medicine-Fluconazole for the Treatment of Cutaneous Leishmaniasis Caused by Leishmania major
Montreal, 2015
