28/8/2016

Một tỉnh Tàu Việt Nam cần biết rỏ hơn , vì tranh chấp chiếm cứ Hoàng sa, Trường Sa, hải phận Biển Đông VN - Nam Hải Tàu :

 Hải Nam là tỉnh phía Nam và nhỏ nhất nước Tàu, phía Nam, chia cách lục địa TQ ở Bán đảo Liễu Châu - Leizhou Peninsula, tỉnh Quảng Đông- Guang dong bằng eo biển hẹp và cạn phía Bắc là (Qiong- Nam theo nghĩa ngữ âm ta`u- piyin truyền thống ?) Qio'ng zhou- Nam châu. Tọa độ tỉnh là 19 ⁰ 12’ vĩ tuyến Bắc và 109⁰ 42’ kinh tuyến Đông.

 Hải Nam trực thuộc tỉnh Qủang Đông mãi cho đến năm 1988, khi đảo trở nên một thành phần một tỉnh mới thành lập gọi là tỉnh Hải Nam - Hai Nan Sheng.

 Diện tích Hải Nam là 33 920 km vuông ( 13 700 dặm Anh vuông -sq mi ), bằng diện tích nước Bỉ - Belgium, khoảng 1/10 diện tích Việt Nam ngày nay.Tỉnh chứa chừng hai trăm tiểu đảo rải rác quanh 3 quần đảo ngoài khơi bờ biển Tàu phía Nam, riêng đảo Hải Nam chiếm đến 97 % hay 12700 km² đất đai lục địa cho nên tỉnh lấy tên là Hải Nam. Chánh quyền Trung Quốc còn tuyên bố là lảnh thổ tỉnh kéo dài tận các đảo phía Nam Spratly Nam Sa ( VN gọi là Trường Sa ) , Paracels- Tây Sa ( VN gọi là Hoàng Sa ) và nhiều lảnh thổ khác ( như Bải cát ngầm Scarborough Shoal đang còn tranh chấp giữa Phi và Tàu.... ) Trong vòng cung một đường ranh giới, hình chữ U ( Lưỡi Bò ) Trung Quốc gọi là đường 9 điểm - nine dash line, xa hẳn lục địa Trung Quốc khẳng định các “quyền hạn lịch sử ?- historic rights” mình. Phi, MÃ LAI Á và Việt Nam lo ngại là những tuyên bố này sẽ dẫn Trung Quốc đến các nước biển, đáy biển và đảo san hô, bải cát ngầm khác trong vùng lưỡi bò.

 Tổng dân số Hải Nam năm 2012 là 8,900, 000 người, cũng chừng /10 tổng số dân VN. Đứng hàng thứ 28 mọi tỉnh Trung Quốc. Tỉ trọng là 250/km², đứng hàng thứ 17.

 Để so sánh, đảo lớn nhất VN là Đảo ( 33 đảo lớn nhỏ) Phú Quốc, Vịnh Thái Lan – Biển Tây VN , có tổng diện tích là 593.5 km², đảo ( 367 đảo lớn nhỏ ) lớn thứ hai Cát Bà- Vịnh Hạ Long diện tích chỉ là 354 - 365 km². Quần đảo ( 16 đảo) Côn sơn - Poulo Condor diện tích là 76 km^2..., hai quần đảo biễn Tây quan trọng là Thổ Chu – Poulo Panjang, Nam Du - Poulo Dama, quần đảo Ba Lụa, Hòn Hải Tặc ( Cánh Buồm Đen) , Hòn Tre huyện lỵ huyện đảo Kiên Hải, đảo Phú Qúi... , biển Đông.

 Tỉnh Hải Nam cũng là Vùng kinh tế đặc hửu lớn nhất Trung Quốc, lảnh tụ Đặng Tiểu Bình thiết lập cuối thập niên 1980s.

 Có cả thảy 10 thành phố chánh và 10 huyện ở tỉnh Hải Nam. Hải Khẩu- Haikou (đừng lầm với Hà Khẩu - Lào Cai ) là thủ phủ - capital tỉnh, nằm về phía Bắc bờ biển có 2.046 189 người ( trong khi thành phố Sanya – (Sơn Gia- Hạ? ) là địa điểm du lịch nổi tiếng ở bờ biển phía Nam ) , thành phố đông dân nhất tỉnh ). Các thành phố-thị trấn khác chánh yếu là Wen chang - Văn Trường ? , Qiong Hai- Nam Hải , Wanning- Vạn Ninh ? Wu zhi shan- Vũ Tây Sơn , Dong fang – Đông Phương, Danzhou – Đan Châu

 Từ ngữ Hải Nam mô tả vị trí tỉnh là Nam Eo biển Nam Châu, trong khi bán đảo Liễu Châu cũng có tên là Hải Bắc - Haibei. Có lúc Đảo Hải Nam có tên là Ghềnh Ngọc Trai- Châu ) - Pearl cliffs - Zhùya và Ghềnh Ngọc Bích Đẹp – fine jade cliffs hay đất Ngọc Bích đẹp – Fine Jade Land – Nam Châu ) lọai ngọc trai đẹp tìm thấy rất nhiều ở bờ biển phía Bắc Đảo.

 Lịch Sử

  Bạch Đằng Giang sông kia là mồ chôn quân Nam Hán,

  Trên sóng biếc, Ngô Quyền phá tan quân Tàu cứu dân ra vòng tối tăm

  ( Vô Danh ? , thập niên 1930- 40)

·         Đảo Hải Nam đi vào lịch sử năm 110, trước CN – BC , khi triều đại Hán , thiết lập một đồn binh ở đó, sau khi Tướng Lữ Bồ Đề - Lu bode ? tiến vào Đảo. Năm 46 trước CN, triều đình Hán quyết định là xâm chiếm đảo quá tốn kém và rời bỏ đảo. Cũng vào lúc này, dân Hán tộc cùng với nhân viên quân sự và chức quyền bắt đầu di cư vào đảo Hải Nam từ lục địa. Trong số này gồm cả con cháu của tù nhân bị đày đến đảo vì lý do chánh trị. Nhắc lại, năm 197 trước CN- BC , Triệu Đà thôn tính nước Văn Lang chúng ta lúc đó có tên là Âu Lạc, thủ đô là thành Cổ Loa, trong phạm vi của TP Hà Nội ngày nay. Năm 40 - 43, Hai Bà Trưng khởi nghĩa, đóng đô ở Mê Linh, huyện Yên Lãng Hà Nội. Năm 938, Ngô Quyền đại phá quân Nam Hán ở Sông Bạch Đằng, lập nhà Ngô ( 939 – 967 ). Năm 968- 980 , Đinh Bộ Lĩnh lập nhà Đinh, lấy tên nước là Đại Cồ Việt , đóng đô ở Hoa Lư, tỉnh Hà Nam Ninh ngày nay. Bà Triệu ( Triệu Ẩu - Triệu thị Trinh hay Triệu thị Nương) sinh năm 226 sau CN ở Quân Yên, Cửu Chân – Thanh Hóa chống giặc nhà Ngô- TQ , nhưng sau 30 trận bị đại binh Lục Dận nhà Ngô- TQ đánh bại , phải tự tử ở núi Tùng Sơn , năm 248 sau CN.  

·         Họ- tộc dân Hán đến đảo từ các tỉnh miền Nam TQ là Quảng Đông, Phúc Kiến và Qủang Tây. Tộc dân Li mới thật là dân bản xứ nguyên thủy. Họ thuộc dòng giống các bộ lạc cũ từ lục địa qua định cư ở Đảo cách đây 7 đến 2 7 ngàn năm. Tộc dân Li cư ngụ chánh ở 9 thị trấn và huyện ở miền Trung và miền Nam Hải Nam : các thành phố Sơn Hạ- Sanya , Vũ Tây Sơn và Đông Phương và những huyện tự trị Bai Sha –Bách ( Bạch) Sa, Linh Thủy - Lingshui , LÊ Đông – Ledong , Tràng Giang - Chang jiang và các huyện tộc dân Li và Miêu ( Mèo , Miao ) tự trị là Qionzhong- Nam Trung (? ) và Bảo Tinh -Bao ting. Vài tộc dân sinh sống ở các nơi Hải Nam khác chung với các tộc dân Đan Châu , Vạn ninh , Nam hai- Qiong hai , LinhThủy và Tôn Trường – Tun Chang.

·         Nhóm Li chiếm ( 18000 km vuông - 7200 dặm Anh vuông ) hay 55% toàn thể đất đai tỉnh.

·         Vào thời Tam Quốc ( 184- 280 ) là Dinh Thủy Gia - Zhuya, thuộc ĐÔng NgÔ - Eastern WU

·         Vào thời Tống -Song dynasty ( 980 - 1279 ), Hải Nam là thành phần tỉnh Quảng Tây và lần đầu tiên một số đông dân Hán tộc - Tàu đến đảo, nhưng đa số lại định cư ở phía Bắc đảo. Thời Mông Cổ ( 1206- 1368), đảo thành một tỉnh độc lập, rồi năm 1370 triều đại Minh,Hải Nam bị đặt dưới quyền cai trị của tỉnh Quảng Đông. Vào các thế kỷ thứ 16 và 17, một số đông dân Hán tộc, từ Phúc Kiến và Quảng Đông khởi đầu di cư đế n Hải Nam , đẩy tộc dân Li lên các cao nguyên về phía Nam đảo. Vào thế kỷ thứ 18 , dân Li nổi dậy chống đế quốc Thanh và Thanh triều đưa các lính đánh thuê thuộc các tộc dân Miêu – Miao - Mèo ở Quí Châu – Qui zhou dẹp lọan. Rất nhiều dân Miêu định cư ở đảo và con cháu họ sinh sống ở cao nguyên miền Tây đảo cho đến ngày nay.

·         Vào các thế kỷ thứ 1 7 và 1 8 , các nhà thám hiểm Tây Phương gọi đảo là “ AyNam “ , tên đọc theo thổ âm địa phương Hải Nam. Năm 1906 , lảnh tụ Tôn Dật Tiên đề nghị là đảo phải trở thành một tỉnh riêng biệt , nhưng việc này chỉ xảy ra vào năm 1988 , cách đây 28 năm thôi.

·         Theo lịch sử, Hải Nam là thành phần của các tỉnh Quảng Đông và Quảng Tây và thuộc Vòng Nam Gia - Qionggya Circuit khi Cộ ng Hòa Trung Quốc Republic of China ( KMT ) thành lập năm 1912. Năm 1921 , Hải Nam dự tính trở thành vùng quản trị đặc biệt. Năm 1944, Hải Nam trở thành Vùng quản trị đặc biệt, có 16 huyện gồm luôn cả các đảo Biển Đông VN - Nam Hải Tàu.

·         Ở các thập niên 1920 và 1930, Hải Nam là một vùng ổ - lò hoạt động Cọng sản, đặc biệt sau cuộc đàn áp đẩm máu ở Thượng Hải của Cộng Hòa Quốc Dân Đảng - KMT Tàu năm 1927, khiến nhiều đảng viên Cọng sản phải trốn núp. Cọ ng sản và dân địa phương Tàu đánh một cuộc chiến tranh du kích mảnh liệt chống Nhật chiếm cứ H ải Nam , ( 1939 – 45 ) nhưng để trả thù, một phần ba nam nhân-đàn ông Hải Nam bị Nhật giết chết. Phương Bạch Sứ - Feng baiju lảnh đạo đạo quân kháng chiến Hải Nam độc lập, suốt các thập niên 1930s và 1940s. Sau khi Nhật đầu hàng năm 1945 , QuỐc Dân Đảng - KMT Nationalists kiểm soát Đảo. Hải Nam là vùng cuối cùng đất đai Tàu, Cộng Hoà Dân Quố c, KMT còn kiểm soa’t lúc đó ! Từ tháng 3 đến tháng 5 năm 1 950 , chiến dịch Cọng sản Tàu đổ bộ lên đảo Hải Nam giúp Cọng sản Tàu chiếm cứ đảo Hải Nam. Tưởng Giới Thạch chạy trốn sang Đài Loan – Taiwan, để lại quyền chỉ huy Hải Nam cho tướng- Việt Duệ- Xue Due(?)-. Phương Bạch Sứ và Tóan du kích quân đóng một vài trò khẩn thiết trong cuộc dẫn đạo chiến dịch đổ bộ. Và phối hợp với các cuộc tấn công riêng của Phương, từ các căn cứ trong rừng rú của ông trên đảo , giúp Cọng Sả n chiếm cứ đảo thành công , trong khi các cuộc tấn công trên Kim Môn (? ) – Jinmen và Đặng BU – Deng Bu ( ? ) đã thấ t bại mùa thu trước đó. Chiếm cứ đã thực hiện được sự nhờ hiện diện một lực lượng du kích địa phương. Nhiều nhà quan sát nội chiến Trung Hoa, nghĩ rằng thất thủ Hải Nam, sau một thời gian ngắn, thì KMT cũng sẽ thất thủ Đài Loan. Nhưng vì Đài Loan không có lực lượng du kích cọng sản địa phương và khỏang cách chạy lệch hướng khỏi lục địa Trung Hoa ,khiến Cộng Sản Tàu không thể đổ bộ được lên Đài Loan. Càng không thể được khi hạm đội thứ 7 đến Eo Biển Đài Loan , sau vụ bùng nổ chiến tranh Triều Tiên- Cao Ly , tháng 6 năm đó.

·         Ngày 1 tháng 5 năm 1950, dưới Thời Cộng hòa Nhân Dân Trung Quốc( Cọng sản Tàu) – PRC, Vùng Quản Trị đặc biệt Hải Nam đặt trực thuộc chánh quyền tỉnh Qủang Đông. Cọng Sản Tàu tái tục phát triễn Hải Nam theo đường hướng Nhật, nhưng kết quả rất giới hạn vì xa xôi Trung Ương, hay bị bảo tố và danh tiếng đảo là nơi nguy hiểm và nơi tù đày tù nhân lục địa. Khi Trung Quốc thay đổi chánh sách kinh tế vào thập niên 1970, Hải Nam trở thành tụ điểm mọi chú ý.

·         Trong thập niên 1980, Qủan trị viên Lei Yu - Lễ Du( ? ) làm Hải Nam sôi sục, khi cho nhập cảng không thuế 1 0 000 xe hơi Nhật từ Hông Kông và sử dụng Hải Quân Hải Nam tái xuất khẩu lấy lời 1 50 % bỏ vào ngân sách tỉnh, cùng với 79 triệu máy ti vi, 52 000 băng- cát xét cassette viđêô , 120 000 xe mô tô...

·         Ngày 30 tháng giêng năm 1984 , Trung Cọng tách Hải Nam ra khỏi tỉnh Qủang Đông. Bốn năm sau, năm 1988 , Hải Nam thành một Vùng Kinh Tế đặc biệt cho Trung Quốc.

 

 

·         Đôi chút địa lý

 Vị trí Hải Nam có tọa độ là 19 độ 12’ vĩ tuyến Bắc và 109 độ kinh tuyến Đông. Nhắc lại là tỉnh Hà Giang có các địa danh là Lũng Cú – ĐỒng Văn Cổng Trời cực Bắc nước nhà là 22 độ vĩ tuyến Bắc, nghĩa là còn xa hơn về phía Bắc thủ phủ Hải Khẩu Hải Nam – Hai Kou. Còn thành phố Sài Gòn- HCM ville thì nằm xa hơn về phía Nam thành phố của Hải Nam Nam Đảo là Sanya-Sơn Gia- Hạ ? ở 10 độ 46 ‘ vĩ tuyến Bắc.Cũng xa hơn Mủi Đôi bán đảo Hòn Gốm , Vịnh Văn ( Vân ) Phong tỉnh Khánh Hòa.           

 

 Sông, Hồ

 Đa số sông Hải Nam phát nguyên từ miền trung Đảo chảy ngang theo nhiều hướng khác nhau. Sông Vạn ninh - Wanning River ở phía Nam Đảo là sông lớn nhất bao quanh Hải Nam, dài 350 km. Sông Nam Du – Nan Du river ở phía Bắc Đảo dài 314 km và phụ lưu nó là sông Kim Vũ - Xin wu river dài 109 Km. Sông Tràng Hoa – Chang hua river , ở phía tây dài 230 km. Sông Văn Quan – Wan Quan phía Đông Đảo ,dài 162 km. Bốc hơi mùa khô, và các vùng bờ biển làm giảm nhiều lưu lượng các sông.

 

  Các đảo của tỉnh Hải Nam 

 Các đảo gần

 Rất nhìều tiểu đảo hiện diện ở Hải Nam:

-                      Đa Châu – Dazhou 5km , ngoài khơi bờ biển Vạn Ninh

-                      Đảo Hải Diên- Haidian Island , ở bờ biển phía Bắc, thuộc đất đai TP Hải Khẩu

-                      Đảo Khỉ Nam Văn - Nan wan Monkey Island , thật ra là một bán đảo

-                      Đảo Phượng Hòang - Phoenix Island là một đảo nghỉ ngơi nhân tạo đang xây dựng ở Vịnh Sơn Gia- Hạ( ? ) - Sanya bay.

-                      Vũ Di châu – Wuzhizhou Ở Vịnh Hải Đường- Haitang.

-                      Đảo Kim bu – xinbu ở phía đông đảo Hải Diên - Haidian    

Các đảo tranh chấp

 Một số tiểu đảo cách đảo Hải Nam hàng trăm km về phía Nam , tuy do Sơn hạ, gia - Sanha cai auản , nhưng chủ quyền các đảo này còn tranh chấp. Gồm :

 * Paracel Xisha Islands, Xisha - “ The Wet sands- Tây Sa theo Tàu , là các đảo Hoàng Sa Việ t Nam tuyên bố thuộc VN ( nhưng Phạm văn Đồng miền Bắc VN lại tuyên bố là thuộc Trung Quốc, khi bị Trung Cọng xâm chiếm năm 1974, để nhận viện trợ Tàu đánh miền Nam VN). Cộng hoà VN , cố chiếm lại một vài đảo Hòang Sa, cũng vào năm 1974 , nhưng không được hạm đội 7 Hoa Kỳ ủng hộ, thản nhiên để hải quân miền Nam VN bị Quân lực Tàu Hải Nam đánh bại !        

 -Đảo Tiền - Money Island

  - Đảo ĐA’ – Rocky Islands ở Biển Đông

  - Đảo CÂy ( Mộc ) – Tree island ở Biển Đông

 - Đảo Tri Ton - Triton Island

 - Đảo RỪng – Woody Island cũng ở Biển Đông

 - * Các đảo Trung Sa , Zhong sha – M iddle - sands Islands

·         * Nam Sa – Nansha South – Sands theo Tàu và Trường Sa theo VN , quốc tế gọi là Spratly Islands , mà VN , ROC, Malaysia , Phi Luật Tâ n và Brunei đều cho là thuộc mình.

·         Đảo Spratly Islands ( tranh chấp giữa Inđô nêxia, TQ và Việt Nam)

·         * Đ ảo Dẹp - Flat island ( Spratly )

·         * Đảo Thái Bình- Tai ping Islands làa đảo dài 1.3 km , điểm cao nhất cách mặt nước biển 3.8m

·         *Bải cát ngầm - James Shoal ( điểm cực Nam )

·         * Đảo Loaita

·         Đảo Nam Yết- Nan yit

·         * Đảo Nam Sơn Nan shan

·         * Đảo Sin Cowe

·         * Đảo Thị       tứ - Thitu Island

·         * Đảo West York Island

 

 Môi trường

 Suốt năm 2012 , Hải Nam có phẩm giá không khí cao nhất nước Tàu trong 351 ngày. C hánh quyền tỉnh tung ra một chiến dịch bảo vệ môi trường,chống lại các nhà máy công nghệ. Trong năm 2012 nhiều cơ sở công nghệ bị thu hồi môn bài và 176 ca liên quan đến phế thải bất hợp pháp bị đưa ra tòa. Phát thải sulfur dioxide tổng thể chỉ cò n 34 000 tấn năm 2012, giảm trung bình hàng năm 3%. Năm 2011 , phát thải khói mù - smog chỉ còn 15000 tấn , giảm 6.3% một năm.

 Làm sạch thành phố

 Trong năm 2015 , một chương trình rộng rải làm sạch các thị trấn và các làng xã được thực hiện. Nhân công chánh phủ lấy đi các rác rưới khỏi các làng xã và nhiều vệ đường. Họ lấy đi rất nhiều đống rác nhỏ và bất hợp pháp và đặt các thùng đổ rác ở làng xã và ở các ngã tư đường.

 Khí hậu

 Khí hậu Hải Nam biến đổi từ phụ nhiệt đới đến nhiệt đới hoàn toàn. Bắc Hải Nam, gồm luôn cả thủ phủ Hải Khẩu , có khí hậu phụ nhiệt đới ẩm thấp, trong khi đa số phần Đảo còn lại có khí hậu gió mùa `- monsoon. Các tháng lạnh nhất là giêng – hai , khi nhiệt độ xuống 16 - 21 độ C ( 61- 70 độ F ). Các tháng nóng nhất là 7- 8 , với nhiệt độ 25- 29 độ C ( 77- 84 F ). Ngoại trừ các vùng núi non miền Trung Đảo ,nhiệt độ hàng ngày ở Hải Nam mọi tháng đều trên 10 độ C ( 50 độ F ). Tổng số độ ngày là trên 8000 – 9000 độ Celsiu. Ở miền Bắc, mùa hè nóng nực hơn 20 ngày một năm, nhiệt độ cao hơn 35 độ C ( 95 độ F ). Mưa hàng năm là 1500- 2000 mm , có khi cao hơn 2400 mm. Ở các vùng miền Trung và miên Đông.Có thể xuống thấp chỉ còn 900 mm ở các bờ biển Tây Nam. Một phần Hải Nam nằm trên lối đi của bảo tố , và 70% lượng mưa hàng năm là do bảo tố và mưa mùa hè đem tới. Lụt lội lớn là do bảo tố , có thể gây ra nhiều vấn đề cho cư dân địa phương.

 Sương mù – fog hàng năm

 Từ tháng giêng đến tháng hai , Đảo Hải Nam bị sương mù dày đặc bao phủ, đặc biệt ở các vùng bờbiển và phía Bắc Đảo. Gây ra bởi không khí mùa đông lạn,h lẻ , từ miền Bắc đến tiếp cận với biển nóng ấm hơn , làm cho ẩm thấp bốc hơi từ biển bị đông đặc lại thành sương mù , duy trì ngày – đêm , và phân phối đồng đều. Nhiều ngày, chỉ còn nhìn thấy được trong vòng 50m. Trong thời gian này , dân địa phương thường đóng cửa sổ. Không khí ẩm ươ’t cực kỳ đến nổi các tường như khóc và các nền nhà có khi đọng đến vài mm nước.

 Thực vật và động vật

 Hải Nam có 1500 km vuông, (580 dặm Anh vuông) rừng nhiệt đới , nơi sinh sống của 4600 loài thực vật và hơn 570 loài động vật. Tuy nhiên, nhiều loài xa lạ- xa xôi xâm chiếm , ảnh hưởng con người từ du lịch , phá rừ ng và giải tỏa các chất ô nhiễm, khiến cho nhiều loài đang bị đe dọa tuyệt tích.Bộ đất đai , môi trường và tài nguyên tỉnh Hải Nam báo cáo là 200 loài gần tuyệt tích ,và 6 loài : ( tỉ như 2 loài Nytenus hunnensis và Ciaphila tenelus v.v...) đã tuyệt tích hoàn toàn.

 Thực vật – Flora

 Rừng chiếm 61. 5 % ( 210 000 ha ) lảnh thổ. Theo báo cáo cuối năm 2012, đây là một tăng gia 34 133 ha, từ năm 2011. Phải kể thêm 1 187 ha trồng cỏ và cây cối dọc theo các xa lộ Hải Nam. Đếm ra được 53 tông - chi – genera và 29 loài trái cây hoang dại và trồng trọt ở Đảo. Có vài đại thụ ở Hải Nam , như cây dừa rất thường thức song song với các cây nhỏ hợn. Tuy nhiên đáng lưu ý là phần lớn Hải Nam được rừng bao phủ. Thực vật đặc hửu Hải Nam là :

 Ớt lồng đèn vàng - yellow lantern chili là một giống ớt tương tự Scotch bonnet.

 Thông trắng Nam Sơn Nan San white pine, – Pinus mansiana Hải Nam cũng là một loài đặc hửu, nổi tiếng sống lâu , Tàu gọi là “ Thọ tỉ Nam SƠn”hay thọ như thông “ Nan San “.

 Cephalotaxus hainanensis là một loài mận thủy tùng - plum – yew

 Động Vật – Fauna

 HẢi Nam có nhiều vùng bảo vệ và bảo tồn. Động vật có khắp nơi ở Đảo gồm, ếch, cóc, tắc kè , thằn lằn bóng - skinks và bướm. Cũng có rắn , nhưng ít khi gặp ( tỉ như rắn hổ đọt cây cọ Á Châu - Asian palm pit vipers, rắn tre đỏ - red bamboo snake , sóc chuột Tây Bá lợi Á - Siberian chip munks , sóc và chồn cọ mù- che mặt- masked palm civet. Hải Nam không còn thú vật lớn hoang dã nửa. Cá hồ phần lớn là cá trê cá- tràu - catfish.

 Hải Nam đếm ra 362 loài chim. Chim biển như mòng biển- gull thường ít thấỵ. Cò – Egrets rất nhiều ở nơi trỒng trọt. Cũng như mọi vùng phụ nhiệt đới , rất nhiều loại côn trùng – sâu bọ, muổi, rất thường xuyên

-                      Chuột lang thang- moon rat. Gymnure Neophylomys hainanensis là một động vật có vú nhỏ bé

-                      Trĩ Hải Nam partridge – Arboro philladen là loài chim đặc hửu Hải Nam

-                      Công trĩ pea cock pheasant Phy lectron katsumtae là loài bị hiểm nguy của họ chim Phai sinidae

-                      Vượn mào đen black crested gibbon, Nomascus hainennus là một linh trưởng bị đe dọa lớn nhất. Nhóm Sea cology bất vụ lợi ở Berkeley – California thành lập một dự án bảo vệ vượn Hải Nam và cấp học bổng cho 4 làng ở khu bảo tồn Bowngling làm việc này.

-                      Thỏ Hải Nam Lepus hainanus , là loài thỏ đặc hửu Hải Nam

-                      Một loài phụ của báo mèo - leopard cat Prioillurus bengalensis alleni cũng là lòai đặc hửu Hải Nam

-                      Chim chích lá- leaf warblers Phillyloscopus hainannus là loài chích thế giới của họ Phyllocopidae

-                      Ở đại dương, rùa biển và cá mập Voi (Ông ) – whale sharks thường xuyên đi qua lại các vùng biển này. Có khi cả Bò biển -Dugong..

Dân số vài Thành phố Hải Nam và VN

Hải Nam có 4 phủ - prefectures , 20 quận - huyện – counties và 218 thị trấn-towns.

 Thủ phủ Hải Khẩu-Hai Kou là thành phố đông dân nhất đảo Hải Nam. Năm 2012, Hải Khẩu đã có 2046 189 người. Theo Tổng Cục thống kê, năm 2012 Sài Gòn chỉ có 7 663 800 người ,ít dân hơn tỉnh Hải Nam, nhưng gần 4 lần đông dân hơn thủ phủ Hải Khẩu. Năm 2013 , dân số thủ đô Hà Nội nới rộng chỉ mới có 6 232 940 người, ba lần đO6ng dân hơn Hải Khẩu. Dân số toàn tỉnh Thừa Thiên- Huế năm 2014 gần 1 150 người. Năm 2008 , Đà Nẳng trên 800 000. Năm 2013, TP CẦn ThƠ 1 215 000

 Nam Hải Tàu – Biển đông VN là biển lớn nhất thế giới.Theo Sách Quán quân- Guiness Book of Records, biển bao phủ 11 4 5 8 500 dặm Anh vuông( # 1584000 km² ). 2500 năm aua , thủy thủ từ MÃ Lai Á, TQ và Inđô nêxia đã đi lại trên Biển Đông buôn bán gỗ trầm hương - sandalwood , tơ lụa, trà – chè , và đồ gia vị. Ngày nay Nam Hải Tàu chuyên chở 1/3 hàng hóa chở bằng tàu thủy , và đánh bắt 1/10 cá thế giới. TQ, Việt Nam , Đài Loan , Mã Lai Á , Inđô nêxia , Brunei, và Phi Luật Tân thảy đều có hải phận kinh tế bờ biển rộng 200 dặm Anh. Mọi quốc gia này cũng tuyên bố chủ quyền ở các đảo Spratlys, nằm ngay giữa biển Nam Hải.

 Dưới đáy Biển Đông VN , ước lượng có đến 3000 tỉ đô la , trị giá của dầu lữa ,khí dầu và 50 khóang chất ( titanium ,kẻm pha lê – crystal zinc... ).Ngư nghiệp ở Nam Hải Tàu suy tàn vì lạm thác đánh bắt cá, và các hóa chất làm ô nhiễm từ các trại nuôi tôm và các nhà máy. Đảo Hải Nam cách lục địa TQ chừng 20 km ở ngoài khơi, là đảo lớn nhất trong số 200 đảo làm thành tỈnh Hải Nam , và có 8 triệu ngườ , phần lớn là nông dân hay ngư dân. Truyền thuyết Tàu gọi nó là nơi cuối cùng thế giới , nơi trời biển gặp nhau. Đảo Hải Nam là một địa điểm phổ thông đi làm tuần trăng mật và nơi du lịch có bải biển , mùa đông ấm áp , ăn uống ngon ngọt ,các nhà cửa kiểu thuộc địa Bồ Đào Nha , dân gian bỏ đi và các chợ bán rắn hổ mang còn sống và rùa biển , vượn , két , và các động vật hoang dã khác trước kia đầy rẫy ở rừng rú , nhưng nay phần lớn mất hút.

 Vì vị trí mình, Hải Nam truyền thống là nơi cư ngụ các tay buôn lậu , con buôn ma túy và kẻ cướp.Trong nhiều năm, đây cũng là đất đaiTQ tống đến các tù nhân tội hình.M ãi đến gần đây , Đảo còn thiếu điện, và dân ĐẢ0 sử dụng các Bải biển làm phòng vệ sinh hay bơi lội. Dân Tàu lục điạ lánh xa cho nên ở Hải Nam cây cối nhiệt đới tùy thích mọc um tùm.

 Rồi đầu thập niên 1990s , các nhà phát triễn quyết định là muốn biến Hải Nam thành Hạ Uy Di Trung QuỐc. Trong một thời gian ngắn, Hải Nam là vùng phát triễn kinh tế mau lẹ nhất Trung QuỐc. Dân Tàu khắp nơi đế n đây làm giàu. Các khán giả các xây cất không chiên rán – stirfree building , giữ chúng vài tuần lễ rồi bán đi với gía gấp đôi giá mua. Mãi dâm và công nghệ cờ bạc nổ bùng. Các dấu áp triện chánh thức bị giả tạo. Dân gian bị giết chết nhiều.Thay vì hút dẫn nhà máy , và lao động rẽ rề , làm nền móng cho phát triễn kinh tế, Hải Nam lại hút dẫn đến việc vất tiền vào những dự án ít suy nghĩ ; xây cất đồ sộ. Và nạn tàn phá rừng tiếp theo sau. Vài ước tính là rừng chỉ còn 8% diện tích nguyên thủy. Suy sụp Hải Nam cũng mau lẹ như là phồn thịnh vậy. Thị trường địa ốc đổ sụp giữa thập niên 1990s. Các căn hộ trị giá 1 triệu đô la bán ra với gía 100 000$ là may mắn lắm rồi. Các dự án xây cất chưa xong , và xây cất nữa chừng , thường gồ m mộ t tòa tháp 48 tầng, cơ cấu cao nhất Hải Nam rải rác khắp Đảo và chứa đầy bụi bặ. Nhắc lại Tháp tòa Tài Chánh - Bitexco – Sài Gòn là một nhà          chọc trời cao 262m và có 68 tầng. Sân thượng SaiGon Skydeck có tầng thứ 52 chứa một sân trực thăng đáp.. Băng đảng tội ác tiến vào để làm các dịch vụ mua bán xe hơi lậu,và chủ trì thị trường chứng khoán bất hợp pháp. Tham nhũng trong chánh quyền tỉnh ,không kể xiết nổi. Nhiều chức quyên cao cấp rớt đài vì nhiều xì căng đan to bự. Giữa 1990 s, tội ác qúa nhiều đến nổi, rất nhiều dân thủ phủ Hải Khẩu không dám ra đường ban đêm.

 Phải cần đến 20 năm, Hải Nam mới phục hồi. Giữa thập niên 2000s, Hải Nam mới tái sinh được là nơi du lịch tốt đẹp. Năm 2004 , Hải Nam đón chào 3.7 triệu du khách , 20% cao hơn năm 2003, con số du khách VN chỉ đạt vào năm 2007. Năm 2008, gần như tòan thể 156 triệu mét vuông xây cất bỏ dỡ , sau khi suy sụp, được hoàn tất hay bị ủi đi. Mức mua bán nhà cửa rất mau lẹ và các nhà đầu tư trở lại Hải Nam. Ngày nay , nơi nào cũng thấy xây cất mới. Trong số các dây chuyền khách sạn Tây Phương có thể kể ra Sheraton, Westin,Marriot và Shangri-La. Hảng Conde Nest Traveler đã gọi Hải Nam là “ Hạ Uy Di không có thủ phủ Honolulu đầy xây cất cao tầng và đông đảo quần chúng”. Trong quá khứ, Đảo quyến rũ du khách từ Hồng Kông và Singapore ; nay phụ thêm một số đáng kể dân Nga , muốn có mặt trời phí tổn thấp kém. Không rỏ là khu nghỉ mát cao sang, xa xĩ Phan Thiết- Mũi Né , rất phổ thông, thích thú cho dân Nga, các năm 2015- 16, đón được bao nhiêu dân Nga so với 30 000 dân Nga đến Bình Thuận vào các năm 2013- 14 ?

 Đa số các phát triễn mới ở Hải Nam ngày nay để dành cho ngành du lịch. Những khu nghỉ dưỡng cầu kỳ được tháo mở ra ở tỉnh nhà và có dự tính du nhập khỏi cần chiếu khán thông hành - visa exemptions , các tiệm không thuế quan- duty free và cải thiện hạ tầng cơ sở, không cảng... Ngày nay , phát triễn tiến hành cẩn thận hơn thập niên 1990s    với các công ty thành thạo cung cấp tư bản khác xa bất cứ gì gọi là kiểu mẩu ở thập niên trước.

 Phát triễn vài thành phố Hải Nam

Điển hình l à thủ phủ Hải Khẩu- Haikou , Sơn Gia, Hạ ?- Sanya , Bóao gần Sanya , Dongshan ( gần Vạn Ninh) , các làng tộc dân Li cách thị trấn Tống Tây ?- Tong shi 3km.

ü    Hải Khẩu

ü     Hải khẩu phía Bắc Đảo Hải Nam là mặt đất cao độ zêrô cho các nhà đầu tư phần lớn từ Hồng Kông và Đài Loan đổ hàng triệu đô la vào các khu nghĩ dưỡng, nhà cửa nhU=ng lại bỏ đi khi đáy đầu tư rơi xuống thị trườ ng; để lại phá sản và xây cất không còn ai mong muốn. Trong thập niên 1990 , Hải Khẩu đầy rẫy các ổ- sòng bạc , và các khách sạn, xây cất công quản- condominium cận đại , nhưng trống trơn chưa xong. Ngày nay , Hải Khẩu đã phục hồi tuồng như đủ tốt đẹp, nếu bạn

o         thích thú các phát triễn chọc trời. Theo một ước tính 60% căn hộ Hải Khẩu bán được là để mua làm nhà ở thứ hai. Nhiều xây cất căn hộ bán được không có điện ban đêm.

o         Bạn có thể đến Hải Khẩu, từ lục địa TQ bằng phà – ferry thâu đêm từ Bắc Hải - Bei Hai. Tàu bè qua lại thường xuyên từ lục địa đến Hải Khẩu hay Đảo Hải Nam, hay từ Hải Khẩu đến các nơi khác TQ bằng xe búyt hay xe lữa. Cả toàn thể chuyến xe lữa được chở trên phà.

o       

o         Sơn Gia , Hạ – Sanya

o        Sanya , ở chóp cuối phía Nam là một thành phố dễ thương có những bải biển lạ kỳ đón mời 3 triệu du khách Tàu mỗi năm. Gần đây, Sanya có nhiều khách sạn 5 sao.Cuối năm 2008 , Ô Cấp Bà Rịa Vũng Tàu có 14 khách sạn đạt tiêu chuẩn 3-4 sao , không rỏ nay đã có khách sạn 5 sao chưa ? Nha Trang có 2 khách sạn cao sang , không rỏ khách sạn nào đạt 5 sao? Sanya có dự án xây dự ng 5 sân đánh gôn- ,golf courses , một sở thú – zoo hoang đã , một công viên biển- marine park , một Tượng Phật cao hơn Tượng Thần Tự Do- Statue of Liberty ở New york. Sanya đã tổ chức thi Hoa hậu thế giới - miss world hai năm liền 2003- 2004, và thi Hoa hậu Hoàn Vu~ - Miss Universe năm 2008.

o        Đa số phát triễn Hải Nam mới cao cấp là ở quanh TP Sanya. Đáng kể ra là Khách sạn 450 phòng Ritz Carlton có 33 biệt thự có hồ bơi - tắm riêng; mỗi biệt thự có quản gia giử hầm rượu vang riêng. Khách sạn Cây Đa – BanyanTree với 61 biệt thự ở Vịnh Luhuuitu , khách sạn 290 phòng Mandarin Oriental ; khách sạn Starwood ‘s Le Merien và khách sạn Bốn Mùa- - Four saesons. Năm 2011, công ty Fairmont dự tính mở cửa một nơi nghĩ dưỡng có 702 phòng ,không biết nay đã khánh thành chưa ?Công ty Marriott International , năm 20016 , đề nghị mua Công ty Starwood Hôtels & Resorts Wordwide Inc. Marriott hiện có 99 khách sạn ở TQ và đang làm thêm 150 khách sạn nữa ở TQ. Marriott làm chủ Marriott ‘s Court yard, Ritz - Carlton và các nhãn hiệu Renaisannce Hotels. Còn Starwood làm chủ Sheraton , Westin và St Regis , có căn cứ tại Stam ford , bang Connecticut Hoa Kỳ đã có 283 tài sản ở TQ. Cả hai hảng hợp lại sẽ có 30 nhãn hiệu và 1.1 triệu phòng.                                                                                                                                                                               

o         

o         Bóao (gần Sanya ) một trả lời của TQ cho thành phố Davos , Phi Luật Tân. Trong số những tài phiệt đã ngọam nuốt các tài sản làm mục đích đầu tư, phải kể ra nhà tỉ phú Hồng kông Li Kashing.

o         Qiong hai chứa đặc điểm là một công viên đề tài – theme park đúng mốt, nhưng       tồi tàn - cheesy dành cho các chiến sĩ chiến đấu phụ nữ Cọng sản.

Dong shan- Đông Sơn ?( gần Vạn Ninh) là núi số 1 ở Hải Nam. Nó chứa các ghềnh đá thẳng đu_’ng , những khối đá dị thường ,dòng suối trong và rừng ra6.m. Đục - khắc đá va các chữ đỏ xác định trên 1000 điểm phong cảnh.

 Các làng tộc dân Li rải rác quanh đảo Hải Nam , mà du khách thăm viếng thường xuyên nhất nằm cách Tống Tây 3km. Tộc dân Li có nhiều phong tục thích thú. Họ nấu cơm trong ống tre lỏng ruột giúp cơm có mùi vị khác biệt. Rượu, họ tự làm để uo^’ng. Ho. cũng ha’t va nhảy mu’a khi uo^’ng.

Thành phần , năm 2016, các tộc dân Hải Nam là Hán 82.6%, Li 15.84 % , Miêu- Mèo -Miao 0.82%. Tráng – Zhuang 0.67 %. Tộc dân Há n di cư ồ ạt vào Đảo, năm 46 trước Công Nguyên CN – BC, dù năm đó , triều đình Hán quyết định là xâm chiếm Đảo aúa tốn kém. Đa số là tù đày đến Đảo từ các tỉnh miền Nam TQ là Quảng Đông, Phúc Kiến và Quảng Tây. Vào các thế kỷ 16 và 17 triều đại Minh ( ? ), một số đông tộc dân Hán từ Phúc Kiến và Quảng Đông di cư đến Hải Nam, đẩy tộc dân Li lên các cao nguyên ở phân nữa phía Nam Đảo. Thế kỷ thứ 18, Tộc dân Li nổi ,loạn chống Đế Quốc Thanh - Qing Empire. Thanh đưa các lính đánh thuê tộc dân Mèo từ Qúi Châu- Gui Zhou đến dẹp loạn. Dân Mèo định cư ở Đảo và con cháu họ sinh sống Ở cao nguyên miền Tây Đảo cho đến ngày nay.Tộc dân Li là tộc dân bản xứ đông nhất ( 15.8 %), , rồi đến tộc dân Mèo ( 0.82%), tộc dân Tráng (.067 %). Ngoài ra, nên kể tộc dân Utsul , con cháu các dân tị nạn Chăm ( Chàm ) chánh quyền TQ gọi là tộc dân Hui - Hồi và tộc dân TanKa ở SƠn Hạ - Sanya. Tiếng nói là tiếng Hải Nam ( hẹ )- Hainannese, Yue- Việt và Hlai. Ngoài tiếng mẹ đẻ địa phương , các tộc dân Hải Nam đều nói được tiếng Quan thọai Mandarin. Nay nhiều nơi nói thông thạo Anh Ngữ.

  Phát triễn kinh tế

 Nông nghiệp- Canh nông chiếm 36 % GDP, ít hơn dịch vụ - du lịch đôi chút ( 38% ) , nhưng cao hơn công nghệ chiếm 25 % GDP.

 Cao su thiên nhiên.

 Việt Nam ít khi biết là Hải Nam là một trong 3 tỉnh miền Nam TQ có trồng cao su. Nhắc lại là năm 2007, nhờ giá cao su cao, Việt Nam đã trồng được 550 000 ha cao su, còn ít hơn Trung Quốc năm đó trồng được 570 000 ha cao su phần lớn chịu lạnh khá ở các tỉnh Hải Nam , Quảng Đông , Quảng Tây. Diện tích cao su Việt Nam cũng còn ít hơn cả Thái Lan , Mã lai Á và Inđô nêxia. Năm 2006 , Việt Nam sản xuất 600 600 tấn cao su thiên nhiên. Năm 2007, tăng lên đến 1 triệu tấn , và năm 2014 có thể đạt 1.5 triệu( ? ) tấn; kể luôn sản lựợng của trên 200 000 ha , Việt Nam làm ở Căm Bốt và Lào.

 Các nông phẩm Hải Nam khác đáng kể là : Lúa gạo, sợi sisal, mía, dừa , cọ dừa- oil palm, tiêu đen – black pepper , hột điều- cashew, ca cao, va các trái cây nhiệt đới ( Chuối, đu đủ, thơm – dứa – khóm, vải- lệ chi Hải Nam, nổi tiếng là ngon ngọt từ lâu, xoài, long nhãn... ), cam quít đặc biệt là cam, các rau- hoa, cây làm gia vị và cây dùng chế tạo dầu hương thơm. Một giống cà phê arabica ( ?) cao phẩm không thua gì cà phê Colombia

 Hải thủy sản nuôi trồng và đánh bắt chiếm 1/2 xuất khẩu nông nghiệp, Hải Nam. Có thể kể ra ngọc trai ở các đáy biển cạn, tilapia, cá da trơn –catfish , sò - hào –nghêu, tôm cua, mực, rô biển – anabas testudinus... Hải Nam thường tổ chức lễ hội: tilapia, nghêu sò, rô biễn đón mời du khách thưởng thức, ăn các món ăn thủy- hải sản các đảo nhà.

Năm 2004 , tổng lợi tức GDP tỉnh đảo là 9.55 tỉ USD, đứng hàng thứ tư nhỏ nhất trong số các GDP tất cả tỉnh Tàu. Nhưng năm 2009 đạt 24 ti? USD. Cũng năm 2009, tổng số ngọai thương là 9 tỉ USD , tổng nhập khẩu là 7.06 tỉ và tổng xuất khẩu là 1.90 tỉ. Nhắc lại là năm 2007, nhờ giá cao su cao, Việt Nam đã trồng được 550 000 ha cao su, còn ít hơn Trung Quốc năm đó trồng được 570 000 ha cao su phần lớn chịu lạnh khá ở các tỉnh Hải Nam , Quảng Đông , Quảng Tây. Diện tích cao su Việt Nam còn ít hơn cả Thái Lan , Mã lai Á và Inđô nêxia ). Năm 2006 , Việt Nam sản xuất 600 600 tấn cao su thiên nhiên. Năm 2007, tăng lên đến 1 triệu tấn , và năm 2014 có thể đạt 1.5 triệu( ? ) tấn; kể luôn sản lựợng của trên 200 000 ha , Việt Nam làm ở Căm Bốt và Lào.

 Vài đặc điểm phát triễn Hải Nam xưa nay

 Vị trí

 Hải Nam là một tỉnh đảo phía Tây Nam Hồng Kông và Qủang Châu. Đây là gia cư của tộc dân Li , và từ năm 1949, Hải Nam cũng là nơi nghỉ dưởng phổ thông cho giới thượng lưu Đảng Cọng sản TQ. Mao cũng chiếm một vùng nghỉ dưỡng ở Đảo gọi là vi la Nai Quay đầu- The Deer that turned its Head Villa. Hải Nam cũng là nơi đầu tiên TQ làm kinh nghiệm cho một phồn thịnh phát triễn và bất động sản TQ, khi được tuyên bố , năm 1988, là một tỉnh mới nhất TQ và là thành phần của Một Vùng Kinh tế Đặc Biệt. Hải Nam cũng là nơi có một số căn cứ quân sự và là nơi xảy ra một chiến dịch nhạy cảm tình báo quân sự. Và là nơi một máy bay trinh thám Hoa Kỳ rơi xuống năm 2001,khi đụng độ với một chiến đấu cơ Tàu , gây ra một Sự Cố Quốc Tế. Trong thế chiến thứ hai , Hải Nam là một căn cứ quân sự Hoa Kỳ quan trọng. Có lẽ không nên quên nhắc là bành trướng mạnh hải quân và không Quân TQ và ở Hải Nam cũng như hỏa tiễn phòng vệ, và tấn công tầm xa, đánh bại hải quân CHVN, cưỡng chiếm các đảo Hoàng Sa VN năm 1974 , và đánh bại hải quân VN thống nhất và quân phòng vệ Trường Sa VN trong thập niên 1980, mà VN chỉ mới chiếm lại 28 đảo lớn nhỏ, trong số trên 1000 đảo ở Trường S a. Cũng như mở rộng đường chín điểm năm 2016, xâm phạm Hải phận VN, theo đường 200 hải lý Liên Hiệp Quốc qui định cho vùng kinh tế đặc hửu quanh bờ biển quốc gia.            

 Ngày nay, Hải Nam là một trong các tỉnh giàu có TQ và là nơi thăm viếng du lịch chánh yếu Trong khi các nơi nghỉ dưỡng cố hút dẫn ngoại quốc, các du khách Tàu đến Hải Nam lại đông hơn nhiều. Năm2007, có 18 triệu dân Tàu đến Hải Nam ,mà chỉ có 750 000 du khách ngoại kiều Cũng năm 2007, đã có 4,3 triệu du khách đến Việt Nam 5 lần ít hơn du khách Tàu đến Hải Nam , 70% số này khỏang 3 triệu thăm viếng Sài Gòn. Điểm cực Nam, TQ gọi tên là Nơi Cuối Cùng Thế Giới, thuộc Tỉnh Đảo Hải Nam. Nơi đây có tượng hình một ngư phủ Tàu nắm trong tay một con cá.