25/10/2015

 Y học thường thức – Bác Sĩ Trần Văn Diên

 

     Vào năm 1921, những nhà khoa học ở trường đại học Toronto Canada là Fredrick G. Banting, Charles H. Best, J.J.R. Macleod và James B. Collip. Bốn khoa học gia này tiên phong trong việc ly trích thành công chất kích tố insulin hiện diện trong cơ thể loài người từ tế bào Islets of Langerhans (IOL) nằm trong cơ quan tụy tạng (pancreas) cạnh ruột non.

 

     Cơ quan tụy tạng hiện diện với cả triệu IOL, mỗi IOL có 3 nhóm tế bào là alpha, beta và delta. Số lượng tế bào beta chiếm 60% của IOL chuyên sản xuất ra chất kích thích tố insulin đóng vai trò quan trọng trong chu trình biến dưỡng để cung cấp năng lương nuôi cơ thể. Kích thích tố insulin đảm nhiệm việc giữ nồng độ đường trong máu cho cơ thể bình thường lý tưởng là 80-120 mg. Khi insulin không đủ sức giữ độ đường trong máu từ 120 mg trở xuống, nồng độ đường trong máu lên cao quá mức này, khi máu đến thận thì tế bào thận không đủ sức tái hấp thu lại hết những chất đường này, hậu quả là nồng độ đường trong máu tăng cao, và đường trong nước tiểu quá nhiều đây là bệnh tiểu đường.

 

     Bệnh tiểu đường thường gặp ở lứa tuổi trung niên trở lên không phân biệt giới tính, có cả ở những người tuổi trẻ nhưng với tỉ lệ rất thấp. Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu là do kích thích insulin không điều hành phận sự đầy đủ ở mức cần thiết hay thiếu trầm trọng insulin, dẫn đến sự rối loạn biến dưỡng của chất đường liên quan với chất đạm, chất béo và toàn diện cơ thể. Dĩ nhiên có sự liên đới trực tiếp chất đạm và chất béo từ thực phẩm mỗi ngày.

 

     Triệu chứng của những người bệnh tiểu đường là uống nhiều nước, uống nhiều lần trong ngày lẫn đêm, đi tiểu nhiều nhất lúc ban đêm, hay đói ăn nhiều nhưng lại bị sụt cân, lâu ngày cơ thể trở nên ốm yếu. Những hậu quả sau cùng đó là hiện tượng suy thận (cơ trong thận bị teo); mờ mắt vì những động mạch ở tế bào thị giác phình ra bất thường (artery aneurysm) làm hư tế bào mắt hậu quả là thị lực kém đưa đến khiếm thị vào giai đoạn cuối; tế bào hệ thần kinh ngoại biên suy giảm lần (peripheral nerve necrosy) dẫn đến các tế bào cơ, sụn, mạch máu tiêu hao lần, tiên khởi là đôi chân có cảm giác lạnh, tê rần rần như kiếng bò, rồi mất luôn cảm giác. Đặc điểm là có nhiều trường hợp phải cưa chân là vì thế.

 

     Nhân tố di truyền hiện hữu với bệnh tiểu đường. Mập phì quá mức làm ngăn cản sự hoạt động của insulin (peripheral resistant), tế bào IOL của tụy tạng bị xáo trộn hay phát triển quá nhiều mất quân bình điển hình là trường hợp bệnh ung thư tụy tạng… Tác nhân chánh là thiếu chất insulin. Những nguyên nhân khác liên đới với bệnh tiểu đường là những bệnh từ những cơ quan nội tạng như dạ dày, gan, ruột, thận…

 

     Bệnh tiểu đường việc làm trước hết là ăn uống theo công thức vừa đủ năng lượng, calory, nặng 50 kg cần 2.100 calory 1 ngày. Cần cân đo thức ăn như đường, đạm, chất béo cần thiết trong từng bữa ăn hằng ngày, cộng với rau cải, cái cây… vừa đủ không nhiều mà cũng không quá ít, có bảng chỉ dẫn thức ăn để tính ra calory.

 

     Vì nhiều thực phẩm vào trong hệ tiêu hóa thì năng lượng từ thức ăn không được dự trử dưới dạng glycogen, phải lo thải ra ngoài làm mệt cho cơ thể. Nhưng không đủ dinh dưỡng cần thiết, để bụng đói, thì cơ thể thiếu năng lượng không đủ cho nhu cầu sinh sống hằng ngày. Nên kiêng rượu bia vì chỉ một phân tử alcohol thôi thì cũng làm mệt cho gan, khi gan lo phận sự giải độc rượu ảnh hưởng hoàn toàn đến chu trình biến dưỡng trong cơ thể.

 

     Bệnh học dùng danh từ “silent killer” cho bệnh tiểu đường, có nghĩa là kẻ sát nhân thầm lặng, vì y khoa ngày nay không có cách trị dứt. Bệnh nhân phải uống thuốc mỗi ngày, chích vào bắp thịt khi bệnh nặng; theo dõi thực đơn thật kỹ lưỡng, và thể dục nhẹ…

 

     Từ xa xưa tây và đông y cũng đã quan tâm đến bệnh tiểu đường mãi đến đầu thập niên 1920 thì loài người mới ly trích được chất insulin, không có insulin, ít insulin, hay hoạt động của insulin không hữu hiệu thì cơ thể mang chứng bệnh tiểu đường.

 

    Có rất nhiều toa thuốc, nhưng cả tây lẫn đông y vẫn chưa trị dứt bệnh này. Lạc quan yêu đời nghe lời cổ nhân dạy: ‘đói ăn rau, đau uống thuốc’ và nên ‘quẳng gánh lo đi mà vui sống’.

 

     Gần đây tôi có một bệnh nhân bị bệnh này, trước đây rất mạnh khỏe như lực sĩ, anh bị sụt cân nhiều cho dù ăn nhiều và bị tiểu thường nhất là ban đêm mà không để ý, 13 năm qua không hề gặp bác sĩ và không cần thử máu dù ở tuổi 49. Khi thấy khó chịu quá thì đi bác sĩ thử máu mới phát hỏa là độ đường trong máu là 600 (người bình thường là 80-120). Hiện tại anh bị bệnh mất ngủ, ăn thì như “hốt”, anh cười bảo là không ăn theo công thức được, lúc về Việt Nam thăm quê hương, anh ăn một ngày 10 kg măng cục (giá 1 kg măng cục tại Sài Gòn giá là 100 ngàn đồng). Lần đầu gặp tôi, anh rõ sự thật, anh âu sầu tuyệt vọng và rất bi quan. Biện pháp cuối cùng là khuyên anh nên tịnh tâm và tặng anh quyển Sấm Giảng. Sau đó mấy ngày anh tươi cười dù người ốm o, tóc rụng gần hết vì phải chích thuốc mỗi ngày, nhưng anh cảm thấy rất yêu đời và vui sống dù người không còn như lực sĩ như mấy năm trước đây. Anh vẫn ăn uống thả cửa cho dù mỗi ngày đêm ngủ rất ít vì bị một trong những triệu chứng của bệnh tiểu đường.        

 

Bác Sĩ Trần Văn Diên  ngày 22/10/2015