Trung hoc Nông Lâm Súc CẦN THƠ- Quyển 5 _Trung hoc Nông Lâm Súc CẦN THƠ- Quyển 5_Trung hoc Nông Lâm Súc CẦN THƠ- Quyển 5_Trung hoc Nông Lâm Súc CẦN THƠ- Quyển 5_Trung hoc Nông Lâm Súc
 
thnlscantho-5
QUYỂN 5  
  TRANG CHỦ
  TIN TỨC
  THÔNG BÁO
  TRANG KHOA HỌC
  => Cuộc đời và di huấn của nữ thiền sư
  => Năm dê nói chuyện mèo
  => 31 ngày rong chơi... 170 -171
  => Cây sơ ri Gò Công
  => Tái cơ cấu sản xuất lúa gạo VN
  => Nhà sáng chế laser Charles Townes qua đời
  => Tai nạn hạt nhân
  => Bệnh tiểu đường
  => Dỏm khắp mọi nơi
  => Ba cái chuyện ruồi bu kiến đậu
  => Thế giới thực vật quanh ta
  => Mừng ngày quốc tế phụ nữ
  => Chúng ta không còn nơi nào ẩn núp
  => Rèn luyện kiến tạo nguyên tố mới
  => Chỉ là một chuyến đi
  => 31 ngày rong chơi...172-173
  => 31 ngày rong chơi...174-175
  => Những sách nói về Châu Á..
  => Từ sữa bò đến sữa người
  => Thất bại đa văn hóa
  => Thực phẩm và phóng xạ
  => 31 ngày rong chơi... 176-177
  => 31 ngày rong chơi...178-179
  => Biết rõ hơn đôi chút...
  => Bonjour Việt Nam
  => Ứng dụng vàng trong y khoa
  => Chó tây chó ta
  => Hảy trân quý cuộc sống ngày hôm nay
  => Tóc tơ vàng
  => Thời trang Paris
  => 31 ngày rong chơi..180-181
  => 31 ngày P 182-183
  => Tình trạng chạy đua vũ khí..
  => Máy gia tốc hạt nhân
  => Có nên ăn chay hay không
  => 31 ngày rong chơi..184-185
  => Dồn điền đổi thửa ở Miền Trung và ĐBCL
  => Xử dụng kim loại đất hiếm
  => Bệnh than kinh niên
  => 31 ngày P 186-187
  => Nói láo hay nói thiệt
  => Tiến bộ ở ngành sinh học
  => Dồn điền đổi thửa Miền Trung
  => 31 ngày rong chơi 188-189
  => Cọ dừa Oil palm
  => Đăng cay ngọt bùi mùa phục sinh
  => Phát minh khoa học... P1
  => 31 ngày lang thang P 190-191
  => Du khách mang siêu khuẩn..
  => 31 ngày rong chơi 192-193
  => Ngừa ung thư tùy thuộc
  => Hiểu thế nào là Cửu huyền
  => Kỳ thị chủng tộc tại Canada
  => Vỏ khí hạt nhân - P 1
  => Vỏ khí hạt nhân . Phần 2 và 3
  => Phát minh khoa học từ bắt chước ... P2
  => 31 ngày P 194-195
  => Phải chăng chuyện động đất...
  => Thời trang Cali năm 2015
  => Nỗi khổ của phiến quân...
  => 31 ngày rong chơi 196-197
  => Mục và súc khác nhau thế nào
  => Tản mạn về tôm hùm Bắc Mỹ
  => Đã và sướng gì đâu
  => Anh hùng kín đáo...
  => Dã man, tàn nhẫn...
  => Nước và con người P1
  => Discreet hero - Vargas Llosa
  => 31 ngày P 198-199
  => Khi Bác sỷ bị ung thư não
  => Kỹ thuật sinh học Crispr
  => Nuôi dế làm thịt bíp tết
  => Chuyện ngày về
  => 31 ngày rong chơi miền Đất Phật. P 200-201
  => Xử dụng nọc độc nhện
  => Nước và con người P2
  => 31 ngày P202-203
  => Học trường quản trị...
  => Xém chết vì rượu
  => Nghiên cứu phát triển Phú Quốc
  => 31 ngày rong chơi...204-Hết
  => Tìm hiểu sinh thái nhân văn
  => Động đất tại Nepal
  => Tiến bộ khoa học - Phần 2
  => Chó và người
  => Chào đón ngày lễ Mẹ
  => Ông uông bà chê
  => Bình thường mới ở Trung Quốc
  => Phim Cô Bé Lọ Lem
  => Cải tổ đại học ở Trung quốc
  => Chấm dứt cải cách ở TQ ?
  => Vô thường - Vô ngã
  => Thách thức thực sự...
  => Khi cao niên mất ngủ
  => Bí mật về xác ướp thú vật ở Ai Cập
  => Chấm dứt cải cách ở Trung Quốc - P2
  => Đụng tường
  => Nướng vỉ, nướng sắt và hội chứng BBQ
  => Thách thức thực sự ở Thái Bình Dương
  => Trường sinh bất tử
  => Ăn nhiều muối và bệnh tăng huyết áp
  => Vùng thiên nhiên Bình Trị Thiên...
  => 20 điều biết hơn..
  => Thư của GS Tôn Thất Trình
  => Hoa Kỳ khảo cứu...
  => Vần đề chủng tộc ở Trung Quốc
  => Bán ảo tưởng
  => Trận động đất sắp tới xảy ra ở đâu
  => VN muốn mua ...
  => Bia Việt Nam - Phần 1
  => Ngộ độc thực phẩm do vi khuẩn Listeria
  => Tại hải ngoại dân nghỉ hưu hay làm gì?
  => Bệnh kém trí nhớ
  => Thuốc kháng sinh
  => Khi cơm chẳng lành canh chẳng ngọt
  => Bia Việt Nam - Phần 2
  => Non cao tuổi vẫn chưa già
  => Tìm hiểu về loài ong
  => Những bộ mặt mới về năng lượng ở Hoa Kỳ năm 2015
  => Thế giới loài hoa trong thi ca Việt
  => Tìm hiểu loài ong - Phần 2
  => Vui buồn ngày Lễ Cha
  => Một người cha tuyệt vời
  => GS Robert Barone
  => Bệnh cảm
  => Nguyên tố Uranium
  => Những bộ mặt mới ... Phần 2
  => Sức khỏe trong tay bạn
  => Khi tui nấu tui ăn
  => Bệnh cúm
  => Mừng hụt
  => Mồ hôi
  => Fast food hay fat food
  => Ngành khoa học dữ liệu
  => Sáu giờ ba mươi
  => Sao Diêm Vương
  => Báo Đất Việt phỏng vấn TS Trần Văn Đạt
  => Bệnh đậu mùa
  => Hội chứng viêm phổi Trung Đông Mers-CoV
  => Chất béo Trans rất nguy hiểm cho sức khỏe
  => Cha mẹ già hải ngoại
  => Chiến tranh tương lai - Phần I
  => Bệnh lao
  => Thịt chó thịt mèo
  => Chiến tranh tương lai - Phần 2
  => Việt Ba lô trên miền đất lạ
  => Bệnh Si đa
  => Tìm hiểu về loài ong - Phần 3
  => Bớt ăn thịt là tốt nhất
  => Sức mạnh mềm của Trung Quốc - Phần 1
  => Bệnh phong đòn gánh
  => Người Việt trồng lúa tại Camargue Pháp
  => Sinh tố B12
  => Cái ngàn vàng của cọp đực
  => Bệnh sốt rét tê liệt
  => Sức mạnh mềm Trung quốc -- Phần 2
  => Tôi có một ước mơ
  => Vợ chồng già lớp tuổi 70
  => Hố đen trong vũ trụ
  => Nội, Ngoại Mông ngày nay
  => Bệnh quai hàm
  => Chuyện khó nói của con kiki
  => Nước Lào ngày nay
  => Nghiện ngập - Phần I
  => Trai hay gái
  => Kiếp tha hương
  => Thèm chất ngọt và bệnh tiểu đường
  => Lycopene trong tomato là gì?
  => Dầu mỡ và sức khỏe
  => Du lịch Canada
  => Hip-hop - P 1
  => Bệnh ban đỏ
  => Nghiện ngập. Phần 2
  => Trời u ám
  => Hip-hop. Phần 2
  => Bệnh ho gà
  => Chúng ta biết gì về Pluto
  => Động đất cấp 9.2
  => Bễ mánh rồi
  => Nước Cam Bốt ngày nay
  => Thèm cơm
  => Bệnh sốt xuất huyết
  => Thời tiết bất thường năm 2015
  => Chúng ta biết gì về hành tinh Kepler-452b
  => Cam bốt ngày nay - Phần 2
  => Uống sữa bò có tốt cho sức khỏe không?
  => Niềm vui cao niên
  => Bệnh dịch tả
  => Hoa dại làm mù lòa
  => Thái Lan ngày nay - Phần I
  => Bệnh giun chỉ
  => Bệnh tâm thần
  => Bệnh nói láo
  => Bệnh đau gan C
  => Bàn tay lông lá của tập đoàn kỹ nghệ thực phẩm
  => Giải quyết lương thực trong hiện tại và tương lai
  => Nước Thái Lan ngày nay - Phần 2
  => Bệnh sốt Đức Rubella
  => Khuyên đừng uống rượu
  => Súp Vi Cá
  => Giải quyết lương thực ... Phần 2
  => Mã Lai Á ngày nay
  => Đời đẹp như mơ
  => Vai trò của sinh tố trong cơ thể
  => Mùa vu lan
  => Tôi phạm tội sát sanh trợ tử thú y
  => Giải quyết lương thực. Phần 3
  => Mã Lai Á ngày nay - Phần 2
  => Singapore ngày nay - P 1
  => Nhà máy phát điện không thải khí nhà kiếng
  => Gai cột sống
  => Mí mắt sụp một bên
  => Cẩn thận với thuốc thiên nhiên
  => Singapore ngày nay - P 2
  => Du Lịch Thánh địa
  => Bệnh Multiple Myeloma
  => Bệnh ngứa của người bơi lội
  => Đưa em lên đỉnh tuyệt vời
  => Chúng ta có thể đảo ngược lão hóa được không?
  => Lạm bàn phát triển tỉnh Đồng Nai - Biên Hòa
  => Thánh Địa Indein
  => Bệnh tuyến giáp trạng
  => Dược thảo và tác dụng phụ nguy hiểm
  => Nam nữ bình quyền
  => Long An - Phần I
  => Bệnh Paget
  => Trở lại Kalaw, Mayamar
  => Trồng nho độc đáo trên đất núi lửa
  => Việt nam trước nguy cơ nước biển dâng cao
  => Chuyện du học bằng ghe
  => Nước biển đang dâng cao trầm trọng
  => Long An - Phần 2
  => Hải phòng xưa và nay
  => Cá tôm sò ốc ăn sống được không
  => Ung thư máu
  => Tìm hiểu về loài kiến
  => Obama và Á châu
  => Hiện có bao nhiêu cây rừng trên thế giới
  => Bệnh viêm gan B
  => Bệnh suyễn
  => Nhiệm vụ của phổi
  => Hạnh phúc đối diện tử sanh
  => Xã hội đen
  => Nạn phá rừng hiện nay trên thế giới
  => Nhức đầu
  => Bệnh lao bò
  => Ngày tàn của thuốc kháng sinh
  => Áp dụng biến đổi di truyền sản xuất thuốc trị ung thư
  => Chất béo trong máu
  => Nghĩ về tâm từ và nhân ái
  => Xã hội đen Nhật
  => Tại sao sâu keo bài tiết phân lên đọt bắp
  => Ho
  => Guayule
  => Không có chết, không có sợ
  => Hảy an nhiên trong tỉnh thức
  => Tảo xanh có thể trị mắt mù
  => Hảy nhìn Trung quốc Tập Cận Bình làm gì?
  => Xã hội đen Nhật - Phần 2
  => Bệnh thống phong
  => Palm oil và sự mất dần rừng nhiệt đới
  => Đạp xe, một cái mode đang lên tại hải ngoại
  => Trứng gà tại...
  => Uống cà phê chiều tối và giấc ngủ
  => Kỷ thuật - Technology ngày nay là gì đây ?
  => Bịnh Đính Xương
  => Virus influenza
  => Chồng giận thì vợ bớt lời
  => Thế giới chấm dứt phá rừng vào năm 2030
  => Kỷ thuật - Phần 2
  => Cần sa
  => Bệnh mắc toi
  => Ông đi đường ông, tui đường tui
  => Vua Quang Trung vị anh hùng dân tộc
  => Săn heo rừng ở Phi Châu
  => Bải biển Silicon Beach Nam Cali
  => Thoái vị của xương
  => Bác sỉ thú y nói chuyện về gạo
  => Nạn đói đang hoành hành thế giới do thất mùa
  => Trần Hưng Đạo đánh tan quân Nguyên - Mông
  => Mi Nô và tôi
  => Tương lai thực phẩm
  => Bệnh vẩy nến
  => An toàn vệ sinh thực phẩm trên thế giới, một ảo tưởng
  => Nắng mưa là bệnh của trời
  => Đổi đời
  => Nhớ về đồng nghiệp xưa
  => Tỉnh Vân Nam - Phần 1
  => Bệnh loãng xương
  => Lê Lợi đánh thắng quân Minh
  => Gió đã xoay chiều: cỏ ngọt Stevia
  => Chuyện tám trứng
  => Cỏ cây cũng biết phỉnh lừa
  => Sông ngòi Miền Trung
  => Tỉnh Vân Nam - Phần 2
  => Bệnh Giang mai
  => Trồng lúa cổ truyền - P 1
  => Về những phản hồi II
  => Áp dụng sinh học di truyền vào công nghệ thẩm mỹ
  => Chữ Tâm trong văn học Việt
  => Molly
  => Tình Quảng Tây - Phần 1
  => Trồng lúa cổ truyền - Phần II
  => Chuyện hưu nai
  => Tại sao động vật chọn sắc đẹp làm tiêu chuẩn chọn bạn tình
  => Tỉnh Quảng Tây - Phần II
  => Triệu chứng tiên khởi bệnh gan
  => Phát triển trồng lúa nước thời cỗ đại - Phần 1
  => Nhứt vợ nhì trời...
  => Khoa học có khả năng làm trẻ hóa con người
  => Con Thắm
  => Bản nhạc mùa hè
  => Tỉnh Quảng Đông - Phần 1
  => Bịnh tiểu đường
  => Trồng lúa nước thời cỗ đại - Phần 2
  => Cá salmon tại Bắc Mỹ
  => Phỉnh gạt để sinh tồn
  => Thần dược
  => Quảng Đông - Phần 2
  => Bệnh ung thư
  => Đông Tây Tam kiệt
  => Trồng lúa cỗ truyền thời Bắc Thuộc - P 1
  => Loài động vật thủ đoạn lưu manh
  => Hiện tượng thực phẩm chức năng
  => Xa kê Nhật ngày nay
  => Chập chờn bóng ma
  => Hai kiểu trang sức thiếu nữ Âu Mỹ thời nay - Phần 1
  => Ngôi nhà ma
  => Bệnh phong cùi
  => Trồng lúa cỗ truyền - Phần 2
  => Hai kiểu trang sức ... Phần 2
  => Tui làm "Chuyên Gia" ở Phi Châu
  => Tản mạn về thịt bò thịt trâu
  => Bình trữ điện
  => Bệnh tim
  => Bộ óc trẻ sáng lạng nhất năm 2015
  => Tui làm "Chuyên Gia" ở Phi Châu - P 2
  => Nên chọn thịt đỏ hay thịt trắng
  => Cầu Mỹ Lợi và kinh tế Gò Công
  => Bình trữ điện - Phần 2
  => Bệnh sốt rét
  => Bệnh giời ăn
  => Chào đón ngày tử tế 13 tháng 11
  => Phát triển trồng lúa cải tiến thời Pháp thuộc- P 1
  => Áp dụng siêu-vi-thể kim loại trong canh tác hoa màu
  => Tui làm "Chuyên Gia" - Phần 3
  => Pê Ru
  => Tuyến não thùy
  => Phát triển trồng lúa cải tiến thời Pháp thuộc - P 2
  => Về hưu mới thấy cuộc đời đáng yêu
  => Làm sao tế bào "nói chuyện" với nhau
  => Brooklyn
  => Từ căm thù chính mình đến hận thù kẻ khác
  => Medulla Oblongata
  => Khôi phục rừng ngập măn Kiên Giang
  => Ki Ki
  => Biến đổi khí hậu toàn cầu - P 1
  => Nước Miến Điện
  => Nhân biến cố Paris nghĩ về tâm an trong nghịch cảnh
  => Biến đổi khí hậu - Phần 2
  => Con chim con
  => Nước Miến Điện - Phần 2
  => Nhớ về xứ Mali
  => Tai biến mạch máu não
  => Muốn tới đâu thì tới
  => Biến đổi khí hậu - Phần 3
  => Nấm thông đỏ Nhật Bổn
  => Bạch huyết cầu
  => Thuốc phê captagon
  => Biến đổi khí hậu - Phần 4
  => Tại sao LA lại mất hết nhuệ khí kinh tế so với SF
  => Túi Mật..
  => Thế hệ sandwich VN tại hải ngoại
  => Tại sao đàn bà sống lâu hơn đàn ông?
  => Cập nhật vũ trụ
  => Cá hồi sửa đổi di truyền
  => Khuyến mãi xanh hay tẩy não xanh
  => Tại sao có nhiều bệnh xuất hiện theo mùa
  => Sản xuất lúa hiện đại - Phần 1
  => Dây thanh âm
  => Béo phì
  => Sản xuất lúa hiện đại - Phần 2
  => Nước lạnh nước mát tuyệt vời
  => Thuốc mới trị chứng đau nhức
  => Giấc mơ con đường tơ lụa mới
  => Trà sữa
  => Lúa gạo qua văn hóa dân gian
  => Tai hại của độc canh một giống thuần chủng
  => Vài câu chuyện tiến bộ kỷ thuật
  => Cái lưởi
  => Lúa gạo qua văn hóa dân gian - Phần 2
  => Nhà Tây Sơn
  => Tầm quan trọng của giáo dục và khuôn mẫu
  => Vài câu chuyện tiến bộ kỷ thuật ... Phần 2
  => Yếu tố môi trường gây ung thư
  => Con mắt
  => Thiên đường tại thế đâu xa
  => Chú Hai Nhân
  => Nhà Tây Sơn - Phần 2
  => Tiến bộ kỷ thuật - Phần 3
  => Làn da
  => Từng ngày một
  => Chừng nào cả vũ trụ nổ tan tành
  => Lúa gạo qua văn hóa dân gian - Phần 3
  => Rượu vang ngày nay
  => Tiệc tùng cuối năm ăn vô biết liền
  => Triễn vọng kỹ thuật năm 2016
  => Đôi môi
  => Mất ngủ
  => Bệnh tim mạch
  => Tiên đoán khí hậu năm 2016
  => Công ăn việc làm tương lai thế giới
  => Người Việt hải ngoại nghĩ gì về bệnh tiểu đường
  => El Nino ảnh hưởng vào đời sống như thế nào
  => Cập nhật hiểu biết "mới" từ năm 2016
  => Năng lượng cơ thể
  => Giấc Ngủ
  => Từ Darwin đến H5N1
  => Khả năng biến đổi hành vi qua ức chế gen
  => Cập nhật hiểu biết mới
  => tuổi trưởng thành
  => Norovirus trên du thuyền
  => Ảnh hưởng của El Nino vào sản xuất ngũ cốc
  => Dân Hoa Kỳ uống rượu thay thế sâm banh nào?
  => Công nghệ ô tô điện
  => Ung thư
  => Lúa gạo qua văn hóa - P4
  => Nước Úc - cập nhật
  => Tâm sự cuối năm
  => Vài khám phá mới cho nông nghiệp
  => Bệnh lẫn
  => Giấc mơ làm giàu
  => Bổ sung bảng hóa học tuần hoàn
  => Đừng nên uống bia....
  => Rượu và sức khỏe
  => Sản xuất và thương mại lúa gạo
  => Phát minh ở đầu thế kỷ 21
  => Lúa gạo qua văn hóa dân gian- P 7
  => Món mặn ngày xuân
  => Biến đổi khí hậu và con người
  => Bạn biết gì về Facebook. Phần 1
  => Ngừa ung thư bằng thực phẩm
  => Bạn biết gì về Facebook. Phần 2
  => Sông ngòi miền Cao Nguyên Việt Nam
  => Một kỷ niệm dạy Lịch Sử
  => Ung thư làm sụt cân
  => Burundanga là gì
  => Mẹo vặt tránh táo bón
  => Dinh dưỡng cơ thể
  => Chuyện tình Bìm và Bip
  => Nhà ơi! Tôi gọi mình là nhà tôi
  => Khoa học tiến bộ như thế nào trong 20 năm tới
  => Có những giấc mơ
  => Phải chăng đây là một chuyện giả tưởng
  => Tỏi
  => Vũ khí Laser của Hoa Kỳ
  => Chiến tranh và hòa bình của Leo Tolstoi
  => Hồi tưởng biến cố sóng thần Fukushima
  => Có loại cholesterol nào tốt cho sức khỏe?
  => Cần sa y khoa
  => Atmospheric aerosol và sự thay đổi khí hậu
  => Môi trường và các vấn nạn ở VN
  => Chuyện bếp núc và kẻ thù vô hình
  => Hong Kong
  => Tôi tốt nghiệp trường làng
  => Chuyện nhà quê
  => Liệu pháp miễn dịch trị ung thư
  => Coi chừng chó tại phi trường Canada
  => Sinh thái Đồng Bằng Cửu Long
  => Thiên đường trốn thuế
  => Tại sao chúng ta cần ngủ
  => Sông ngòi miền Bắc Việt Nam
  => Chuyện vui vơ chồng
  => Tuổi già và niềm vui ảo
  => Đương đầu với hiện trạng xấu dần của ĐBCL
  => Thời trang Cali 2016
  => Trình diễn thời trang Cali - Phần 3
  => Yogurt
  => Trở lại Kalaw(tt)
  => Chào mừng Ngày lễ Mẹ
  => Độc hại của đường fructose
  => Trồng cao su thiên nhiên
  => Thủy triều và con người
  => Hai trái cây kỳ diệu
  => Phán xét người
  => Tổ chức quản lý và giáo dục NN Việt Nam
  => Trở lại K
  => Tổ chức quản lý và giáo dục NN - Bài 2
  => Biết ăn gì đây hở trời
  => Thực vật là nhà toán học tài ba
  => Hạnh nhân nhiệt đới - cây bàng
  => Trận tử chiến giữa kiến vàng và kiến hôi
  => Người mang tim heo
  => Cây trái nhàu - Noni
  => Vận động thường xuyên và sức khỏe
  => Thực vật và con người
  => Liên hệ giữa ung thư và điện thoại di động
  => Bông hồng xanh dương
  => Bắn chim
  => Kính chào sư phụ trong ngày lễ cha
  => Món ăn đặc sản địa phương VN
  => Chuyện vui về ngày lễ cha ở hải ngoại
  => Dùng tế bào gốc chửa trị đột quỵ
  => Hiện thực mới của Nhật
  => Tại sao gạo tím đen ...
  => Thay đổi chánh sách Nhật
  => Nghĩ về tuổi thọ
  => Tế bào -B hay không tế bào -B
  => Hạnh phúc 2.0*
  => Molly nhà tôi bị bịnh rồi !
  => Khám tổng quát
  => Bệnh bao tử
  => Bệnh viêm
  => Thằng Cà Quẹo
  => Resveratrol
  => Ngộ độc thực phẩm
  => Cá mập
  => Resveratrol - Phần 2
  => Hội chứng trống ổ
  => Đối kháng thuốc trụ sinh
  => Coi chừng chó dữ
  => Các mặt trăng
  => Tiến trào vì sao TZO
  => Từ hận chính mình đến câm thù kẻ khác
  => Sâm ngoại quốc và sâm VN
  => Bệnh bạch cầu
  => Tình Cầm
  => Bệnh lú lẫn Alzheimer
  => Lỗ đen
  => Giải thoát
  => Mùa vu lan...
  => Đạo thờ Bà
  => Cập nhật tiến bộ thiên văn
  => Cao nguyên phố núi ..Phần 1
  => Tỉnh Hải Nam
  => Cao nguyên phố núi - P2
  => Bênh ZiKa
  => Môi trường không khí
  => Bệnh EboLa
  => Thảo mộc - 1
  => Chém cha cái khó
  => Tham dự MeKong...
  => Thảo mộc và tâm linh 2
  => Thão mộc và hành vi P3
  => Bệnh Dịch
  => Đại dương và biến đổi khí hậu
  => Đạo đức và di truyền học
  => Giáo Sư Phạm Hoàng Hộ
  => Tưởng nhớ Giáo sư Phạm Hoàng Hộ
  => GS Phạm Hoàng Hộ 1929-2017
  => Điếu văn lễ tang GS PH Hộ của TDH
  => Điếu văn của GS Trương trong tang lễ GS PH Hộ
  => Những năm ảo vọng- Giáo Sư....
  => Sản xuất&Thương mại lúa gạo...
  => Duyên nợ với quê hương
  => Chuyện gạo lứt muối mè
  => Ba thê, núi sập...
  => Những đứa con tinh thàn
  => Ba Thê, Núi Sập cung đường...
  => Sức khỏe và tuổi già
  => Sức khỏe và tuổi già P2
  => Sức khỏe và tuổi già P3
  => Hải đảo Haiti và tôi
  => Bỏ cái tật ghiền
  => Sức khỏe và tuổi già P4
  => Rừng và con người
  => Mùa lễ ăn kiêng Phục Sinh
  => Hiện trạng rạn san hô...
  => Hydropower and....
  => Cách mạng kỹ thuật ...
  => Hydropower ...P2
  => Cách mạng kỷ thuật sinh học P2
  => Cách mạng công nghệ...P3
  => Biển và con người
  => Cách mạng công nghệ...P4
  => Cách mạng kỷ thuật 5
  => Biễn và con người P2
  => Cách mạng kỹ thuật...P6
  => Cách mạng kỷ thuật sinh học P7
  => Cách mạng kỹ thuật sinh học P8
  => Thầy Thái Công Tụng
  => GS Thái Công Tụng:-Rừng lá phổi....
  => Cực đoan và di truyền
  => Ngỡ lòng miǹh là rừng
  => Bài phát biểu trong tang lễ...
  => Đức tin và di truyền
  => The nao la 4D trong toan cau hoa
  => Môi trường là gì
  => Các đại tuyệt chủng sinh vật ...
  => Nữ khoa học gia Tara VanToai ...
  => Yes We Can
  => Nhà maý điện nhiệt hac̣h
  => Moi truong va suc khoe
  => Nha may nang luong nhiet hach
  => Tình trạng sản xuất lúa gạo...
  => Mùa gió chướng
  => Ăn Tết ngày xưa
  => Chó tiến hóa thành bạn thân của người
  => Hoa và mùa Xuân trong thi ca Việt
  => Làm sao để sống thọ
  => Chuyện nhà quê -MPM
  => Coffea Arabica
  => Nguồn gốc lúa Á Châu
  => Người Mẹ can cường
  => Madrid, mùa thu trong mắt ai ...
  => Tiến triẻ̉n liệu pháp miễn dịch trị ung thư
  => Tiến triển liệu pháp miển dịch trị ung thư. Phần 2
  => Bạn biết gì về ung thư
  => Những vị ân sư...
  => Bạn biết gì về ung thư
  => Khi Mẹ hơn trăm tuổi
  => To say Hello, Việt Nam
  => Hoa mai và Mùa Xuân trong thi ca Việt
  => Hoa và Mùa Xuân trong Thi Ca Việt
  => Hoa thủy tổ
  => Đông Tây tam kiệt,
  => Số phận Đồng Bằng Sông Cửu Lông
  => Du Lịch Aruba. . .
  => Con đường xuyên Úc
  => Chuyện cá basa . . . .
  => Thả cá về thiên nhiên
  => Chuyện về người Pháp cho. . .
  => Nobel Y Học 2019
  => Về Tân Châu học nghề cá
  => Phép trắc nghiệm CAT4
  => Các giống lúa từ thời nguyên thủy
  => Cá linh
  => Tiến trình kiến thức về virus corona
  => Khi nào dịch Covid-19 chấm dứt
  => Coronavirus covid-19 có đáng lo sợ quá không
  => Dịch virus Corona và cá tra.
  => Thế kỷ 21, thế kỷ của rong biển
  TRANG BẠN VIẾT
  TRANG THƠ
  SƯU TẦM ĐIỆN BÁO
  GIẢI TRÍ
  ẨM THỰC
  ĐẶC SAN
  Xuân Bính Thân
  Đặc san xuân Đinh Dậu
Tiến triẻ̉n liệu pháp miễn dịch trị ung thư

3/10/2018


TIẾN TRIỂN LIỆU PHÁP MIỂN DỊCH TRỊ UNG THƯ

Trần-Đăng Hồng, PhD

Phần 1: Một chặng đường dài

Cách đây hai năm rưởi (tháng 3/2016), tác giả đã đề cập Liệu pháp miễn dịch trị ung thư” (1) . Đây là tóm lược kiến thức về ung thư  (cancer) và liệu pháp miễn dịch (immunotherapy) cách đây năm bảy năm. Khoa miễn dịch này đã tiến bộ vượt bực trong vòng 10 năm nay, nhờ những khám phá mới. Ngày 1/10/2018 vừa qua, giải Nobel Y học đã trao cho hai nhà khoa học, một người Mỹ - James Allison, và một người Nhật - Tasuku Honjo do những nghiên cứu về hệ miễn dịch (immunology) và đã đưa liệu pháp miễn dịch  với những đột phá quan trọng rất ngoạn mục trong việc trị liệu bịnh ung thư. Để hiểu những tiến triển khoa miễn dịch trii liệu ung thư, mời đọc trước bài  Liệu pháp miễn dịch trị ung thư” để biết về tế bào ung thư, khối u bướu, tại sao tế bào ung thư trường thọ, ác tính, và cơ nguyên hệ miễn dịch hoạt động tiêu diệt tế bào ung thư, cũng như các áp dụng của khoa miễn dịch trị liệu, v.v.

 



GS Tasuku Honjo thuộc Đại Học Kyoto và GS
James P. Allison thuộc Đại Học Texas được giải Nobel Y học ngày 1/10/2018

 

SƠ LƯỢC VỀ LỊCH SỬ LIỆU PHÁP MIỄN DỊCH TRỊ UNG THƯ

Những thành công hiện nay của liệu pháp miễn dịch trị bệnh ung thư – tức áp dụng biện pháp kích hoạt tăng cường hệ miễn dịch để tiêu diệt tế bào ung thư – bắt nguồn từ 150 năm nay (2).

Cách đây khoảng 150 năm, các bác sĩ ở Đức đã xử dụng liệu pháp gây nhiễm độc (infection) để trị ung thư, nhưng kết quả không được rõ ràng (3), mãi cho tới khi các nghiên cứu có hệ thống của BS William Coley và con gái của ông hệ miễn dịch mới được chú trọng (3)

Năm 1890, một bác sĩ trẻ tên William Coley có phòng mạch ở New York tiếp một nữ bệnh nhân tên Elizabeth Dashiell, được gọi tắt là Bessi, 17 tuổi. Cô than phiền là một cục bướu nhỏ mọc ở cánh tay làm cô đau nhức. Bác sĩ Coley thoạt tiên nghĩ đó là một mụt nhọt do nhiễm trùng. Cô kể là đã đi khám ở nhiều phòng mạch, nhưng không bác sĩ nào định được bịnh gì. BS Coley bèn lấy mẫu mụt nhọt gởi đến phòng phân tích tìm nguyên nhân (biopsy), hóa ra đó là ung thư Sarcoma (một loại ung thư rất hiếm ở các mô mềm hay xương trên cơ thể, thường xảy ra ở thiếu niên, ít khi ở người lớn) ở thời kỳ cuối. Vào thời này, chưa có hóa trị (chemotherapy) hay xạ trị (radiationtherapy), nên cách duy nhất cứu cô ta là cắt bỏ cả cánh tay đến gần cùi chõ, hy vọng để ngăn bệnh lan tràn. Tuy nhiên chỉ trong vòng một tháng sau đó, ung thư lan đến phổi, gan, và khắp cơ thể. BS Coley tận tâm chữa trị, theo dõi và chứng kiến cô ta chết trong đau đớn ngày 23/1/1891. Vì cái chết của cô, BS Coley quyết tâm nghiên cứu. Vào thời này, kiến thức về ung thư còn thô thiển. BS Coley bèn tìm đọc ở bệnh viện New York hàng trăm hồ sơ bệnh án ung thư để tìm hiểu về bệnh này. Trong số hàng trăm bệnh án đó, Coley chú ý đến bệnh án của một bệnh nhân tên Fred Stein, một di dân người Đức. Stein có một khối u ở cỗ, cách đây 8 năm, thuộc loại ác tính, bác sĩ đã mỗ cắt bỏ khối u nhiều lần, nhưng khối u tái xuất hiện nơi khác, tưởng sẽ phải chết. Không ngờ, Stein bị nhiễm trùng ở ngoài da bởi một loại vi trùng độc hại, tưởng sẽ chết trong vài ngày tới bởi vết thương này. Tuy nhiên, chỉ sau vài ngày Stein bình phục, đồng thời  các khối u biến mất. Sau nhiều lần khám nghiệm bảo đảm không còn ung thư, Stein được về nhà. BS Coley bèn lần mò đi vào cộng đồng di dân Đức ở Manhattan, gỏ cửa từng nhà để tìm tông tích Fred Stein, người có vết sẹo lớn trên cỗ. Cuối cùng Coley gặp được Stein, và được Stein xác nhận câu chuyện vừa bị nhiễm độc vừa bị khối u ác tính. BS Coley đặt nghi vấn là tại sao nhiễm độc bởi vi trùng lại chữa trị được ung thư khối u bướu ác tính?

Thế là Coley, thực hiện cách chữa trị mới ngoài nghi thức chính thống của y học thời đó, là cho bệnh nhân ung thư bị nhiễm trùng ngoài da bởi vi trùng streptococci. Bệnh nhân được thử nghiệm đầu tiên là một di dân người Ý tên Zola, cũng bị ung thư sarcoma  như cô Bessi ở cổ họng và đang chờ ngày chết, vì không ăn uống được và thở cũng khó khăn. BS Coley bèn cắt chảy máu ở da và thoa lên đó it vi trùng streptococci để gây nhiễm độc nhẹ. Ông thấy bệnh nhân đở hơn chút ít, nhưng bệnh vẫn còn, thế là ông tiếp tục tăng liều lượng với dòng vi trùng mạnh hơn, Zola bị nhiễm trùng rất nặng như gần chết. Nhưng, kỳ diệu thay, trong vòng 24 giờ, khôi u trong cỗ nhỏ dần và tan biến mất. Zola hoàn toàn bình phục. Sự thành công vô cùng kỳ diệu của BS Coley được bệnh nhân ung thư ở Mỹ và nhiều nước khác hoan nghênh, nhưng bộ Y Tế Hoa Kỳ nghi ngờ, và thử nghiệm cho thấy cách trị liệu này thành công trên vài loại ung thư, nhưng cũng thất bại trên vài loại ung thư khác. Hơn nữa không ai hiểu được và giải thích tại sao nhiễm trùng lai diệt được tế bào ung thư, ngay cả BS Coley cũng vậy.

Xạ trị (radiation therapy) trở nên phổ quát từ những năm đầu 1900, nhất là sau 1920, và hóa trị (Chemotherapy) được ra đời trong thập niên 1940s, nên không còn ai theo đuổi và cách trị liệu của BS Coley bị quên lãng sau khi ông mất (ngày 16/4/1936). Vào thời này, kiến thức về hệ miễn dịch  còn rất phôi thai. Năm 1953, con gái của BS Coley là Helen Coley Nauts, thành lập Viện Cancer Research Institute, bà tiếp tục công trình nghiên cứu của cha, nhờ vậy chúng ta mới hiểu được sự liên quan giữa ung thư và hệ miễn dịch. BS Coley được xem như cha đẻ của khoa trị liệu miễn dịch (Immunotherapy).

Kiến thức về liệu pháp miễn dịch từ trước cho tới 1995

Vì vậy, trong lịch sử  hơn 100 năm phát triển ngành liệu pháp miễn dịch cho thấy trong nhiều trường hợp, gây nhiễm trùng nhân tạo, như công trình nghiên cứu của BS Coley, cũng diệt được tế bào ung thư. Quan điểm căn bản đàng sau liệu pháp này là sự nhiễm trùng làm tăng cường hệ miễn dịch, giúp hệ miễn dịch loại bỏ được khối u.

Bắt đầu từ 1900, chuột được xử dụng để nghiên cứu về ung thư.

Năm 1908, giải Nobel Y học trao cho Paul Ehrlich và Ilya Ilich Mechnikof vì công trình đột phá nghiên cứu về hệ miện nhiễm, tự nhiên hay do kích hoạt để chữa trị ung thư.

Sáu mươi năm sau, năm 1960, Frank Macfarlane Burnet được giải Nobel Y học vì khám phá vai trò của hệ miễn dịch trong việc canh phòng tế bào ung thư xâm nhập.

Vì tin tưởng vào liệu pháp miễn dịch có khả năng chữa trị ung thư, các đại học khắp thế giới nghiên cứu và đưa đến nhiều khám phá mới: các kháng nguyên (antigen) riêng biệt cho từng loại khối u bướu (1962), tế bào T tiêu diệt khối u bướu (1969), cơ nguyên bạch cầu xâm nhập vào khối u bướu để diệt tế bào ung thư (1977), cơ nguyên miễn dịch hoạt động khi khối u bướu phát triển (2002). Rất nhiều tường trình cho biết lợi ích của hệ miễn dịch, tuy nhiên khi đem áp dụng vào việc chữa trị ung thư thì đa số không thành công. Chỉ có một số thành công như ghép cấy tủy xương (bone marrow transplants) (1979).

Năm 1980 khám phá cặp alleles H-2 trên nhiễm thể là chìa khóa quyết định việc cấy khối u vào chuột thành công hay không.

Trong thập niên 1970s, các nhà khoa học theo đuổi liệu pháp miễn dịch xử dụng một protein mang tên TNF – Tumor Necrosis Factor, yếu tố hoại tử khối u- là protein do cơ thể sản xuất để đối phó với sinh vật lạ xâm nhập vào cơ thể như vi trùng hay tế bào ung thư. Nhà vi trùng học Jan Vileek thuộc ĐH New York là một trong những khoa học gia nghiên cứu về TNF cho biết là TNF có khả năng chận đứng khối u phát triển ở chuột,. Nhưng khi áp dụng vào con người, TNF trở nên quá độc hại, làm bệnh nhân bệnh nặng mà vẫn không diệt được khối u.

Việc ghép thành công tủy xương đầu tiên bởi Dr Thomas thực hiện vào cuối thập niên 1950s để trị bịnh hoại huyết (leukaemia) cũng là một hình thức liệu pháp miễn dịch.

Ngoài ra, trong thập niên 1980s, hai giải pháp khác nhau được áp dụng để nuôi cấy bạch cầu của bệnh nhân trong ống nghiệm được phát triển để tạo chất kháng nguyên (antigen). Cách thứ nhất là nuôi cấy bạch cầu xâm nhập vào khối u bướu (1990). Cách thứ hai là nuôi cấy chất thụ thể kháng nguyên (antigen-receptor) (CAR, chimetric antigen – receptor) của tế bào T.

Các khám phá mới này lót đường cho kiến thức về vai trò của bạch huyết cầu xử dụng các protein để phân biệt phân tử nào của cơ thể mình, phân tử nào của vật lạ xâm nhập để loại trừ. Chính nhờ vậy mà năm 1996 giải Nobel Y học được trao cho Peter C. Doherty và Rolf M. Zinkermagel về  liên hệ giữa  hệ miễn dịch và vai trò của từng tế bào.

Các nhà nghiên cứu cho rằng khi một khối u phát triển, bất cứ nơi nào trong cơ thể, nhiều proteins của hệ miễn dịch được tạo thành, gọi là kháng nguyên (antigens) gồm tế bào T, tế bào B, tế bào NK, thuộc nhóm bạch cầu bao vây khối u. Dĩ nhiên vẫn còn nhiều kháng nguyên nữa nhưng chưa được khám phá,. Các kháng nguyên này chính là các trạm kiểm soát ngăn chận và giết tế bào ung thư.

Vai trò của tế bào T là quan trọng nhất trong hệ miễn dịch, được khám phá năm 1984. Tế bào B được khám phá năm 1987. Cũng trong thập niên 1980s, thụ thể kháng nguyên tế bào T (TCR – T cell receptor) được khám phá. Chất kháng nguyên CD28 cũng được khám phá năm 1980, và chính CD28 và TCR kích hoạt tế bào T trong việc tăng cường hệ miễn dịch. Kế tiếp theo là khám phá thêm nhiều chất kháng nguyên như B7 (còn gọi là CD80),  CTLA-4 (còn gọi là CD 152).

Tóm lại phải trải qua một chặng đường dài trên 100 năm với hàng trăm khoa học gia đã đóng góp vào kiến thức liệu pháp miễn dịch để trị bệnh ung thư ngày nay, và là nền tảng để các nghiên cứu đột phá của hai Giáo Sư James Allison, và Tasuku Honjo về áp dụng hệ miễn dịch trong trị liệu bệnh ung thư. Hy vọng trong vài năm nữa, bệnh ung thư sẽ không còn là một bệnh ác nghiệt và có thể chữa trị tận gốc.

Còn tiếp Phần 2.

 

TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÁNH

1.Trần-Đăng Hồng (2016). Liệu pháp miễn dịch trị ung thư.

2. Nobel prize – The Nobel Assembly at Karolinska Institutet (1/10/2018). Scientific Background Discovery of cancer therapy by inhibition of negative immune regulation. https://www.nobelprize.org/uploads/2018/10/advanced-medicineprize2018.pdf .

3. Rebecca Davis (28/12/2015). Training The Immune System To Fight Cancer Has 19th-Century Roots. https://www.npr.org/sections/health-shots/2015/12/28/459218765/cutting-edge-cancer-treatment-has-its-roots-in-19th-century-medicine?t=1538497262231 .

 

Reading, 3/10/2018.



 
PHỤ TRÁCH BIÊN TẬP  
  VÕ THANH NGHI
vothanhnghiag@yahoo.com.vn
NGUYỄN THANH LIÊM
huunghi68dvb@yahoo.com


Địa chỉ liên lạc: thnlscantho.3@gmail.com

Sáng lập : Dr TRẦN ĐĂNG HỒNG

Đặc San:
Đặc san XUÂN CANH DẦN (2010)
Đặc san XUÂN TÂN MÃO (2011)
Đặc san XUÂN NHÂM THÌN (2012)
Đặc san XUÂN QUÝ TỴ (2013)
Đặc san XUÂN GIÁP NGỌ (2014)
Đặc san XUÂN ẤT MÙI (2015)
Đặc san XUÂN BÍNH THÂN (2016)
Đặc san XUÂN ĐINH DẬU (2017)

Đặc san "Lưu Bút Ngày Xanh I (2010)
Đặc san Lưu Bút Ngày Xanh II (2011)
Đặc san Lưu Bút Ngày Xanh III (2012)
 
https://www.facebook.com/groups/124948084959931/  
 
 
Số lượt người đọc kể từ 5/3/2015: 1049681 visitors (3138846 hits)
This website was created for free with Own-Free-Website.com. Would you also like to have your own website?
Sign up for free