19/7/2015

Giới trẻ Việt Nam thay đổi mau lẹ theo điệu:

 

 

   Hip Hop  là một hiện tượng  tượng trưng thích nghi cho  bước tiến thay đổi mau lẹ ở Việt Nam,  nơi gần  ⅔  dân số  còn dưới tuổi 30 . Một  giới trung lưu  nẩy mầm , trong túi  có nhiều tiền mặt , đường  vào MTV và  Internet và một nền  kinh tế thị trường tự do sôi nổi : làm chất liệu không chỉ  cho một cuộc cách mạng văn hóa mà còn là một bùng nổ  cho híp hốp.

     Nhưng khác  hip hop tiền phong Hoa Kỳ, theo những bài ca trữ tình ráp - rap sớm sủa bấm thổi điếc tai là những  thông điệp ngầm phản đối, híp hốp Việt Nam  nhu mì hơn, thân thiện hơn .  Đây là  những lời ca trữ tình và  tranh vẽ trên tường cỗ, tranh phun sơn -  gráp phi ti, graffiti che kín một tiếng kêu khóc  tha thiết cho thay đổi.  Ở Việt Nam, híp hốp  không đe dọa chánh trị  mà chỉ là một trưng diện lễ phục , theo Jamie Maxtone - Graham , một nhà chụp hình  và nguyên là học giả Fulbright  từ New York, đã sinh  sống ở Việt Nam  và nghiên cứu  văn hóa trẻ  tại Hà Nội. “  Đó là nghe âm nhạc,  lái xe gắn máy …  không hề nói tới  một cái gì nguy hiểm hay  đe dọa …”  Maxtone Graham so sánh híp hốp với các họat động cộng đồng khác, tỉ như Thái Cực Quyền ( ? ) - Tai Chi, những phương cách  giúp cho các nhóm dân gian  sở thích giống nhau,  đến họp cùng nhau và kết nối.

 

        Híp hốp là gì đây ?

 

  Theo Wikipedia , Híp Hốp là một thể lọai âm nhạc và trào lưu văn hóa  Hoa Kỳ  xuất hiện từ thập niên 1970 tại Bronx , thành phố New York .  Phát triễn ở những khu guét tô -  ghetto nơi tập trung  những người nghèo , người da màu, da đen  thường gắn liền  với nhiều tệ nạn xã hội và băng đảng .  Văn hóa  híp hốp được mô tả  như là một họat động  hình thành  do nhiều phương cách truyền đạt khác nhau .  Các yếu tố hình thành chánh bao gồm:   DJing -  người trộn lẫn - mix nhạc, MCing  hay  rapping - người đánh nhẹ lời đốp chát  mắng mỏ - trách móc , gráp phi ti- vẽ phun sơn trên tường,  nhảy múa nhào lộn  chống  một tay bẻ gảy nhạc điệu - breakdance, nổ bôm bốp - popping và  đánh võ khóa cửa- locking , đánh  quyền nhịp đập - beatboxing,  thời trang híp hốp- hip hop fashion ...  

    Hai từ Hip hop có thể có nguồn từ Africa Bambaataa, khi Bambaataa tổ chức những buổi tiệc, Bam cảm thấy thích tạo ra tên chủ đạo cho tiệc thêm phần thú vị.  Một trong những từ chủ đạo Bam đã  dặt ra là “ The Hip hop Beeny Bop “ . Một số người  dùng cụm từ “ Beeny Bop” làm ứng tấu.   Và ở những buổi tiệc sau đó,  Starski , một người giới thiệu buổi tiệc - MC,  Master of Ceremonies,  hợp tác với Bam , thường mở đầu buổi tiệc  bằng những khúc ứng tấu  . Cho nên  MC Starski thường được xem  là người khởi nguồn 2 từ ” Hip Hop” .   Nhưng cũng không lầm khi nói Africa Bambaataa là người  phát sinh Hip  Hop.

     Trong híp hốp, chuyện hai người đụng độ , xích mích nhau là chuyện thường gặp. Ca sĩ đốp chát -, ráp pơ  rapper  này  “đốp chát - diss” ca sĩ kia  một câu, rap pơ  trả lời lại một câu . Chuyện  nhỏ thành chuyện to và chiến tranh giữa các ráp pơ bùng nổ . Điển hình là cuộc chiến giữa phe “ Bờ biển  Tây- West Coast” và phe “ Bờ biển Đông - East Coast”,  nơi các đụng độ  ra khỏi ranh giới âm nhạc . Hai  ca sĩ đốp chát nổi danh và ảnh hưởng lớn trong Hip Hop  Hoa kỳ bị  ám sát : đó là “ The notorious B.I.G ,  Biggie Smalls hay Biggie Christopher Wallace miền  Đông và  2Pac, hay Tupac Shakur  hay Makaveli miềnTây Hoa Kỳ .  Nhóm  Gangsta Rap   xuất xứ từ Miền Tây ; những ráp pơ này trên khắp thế giới thường hay giơ bàn tay hình chữ W  như là một biểu trưng đặc thù . Nhưng chiếm lĩnh loa  đài vẫn là hip hop Miền Đông . Khởi đầu mâu thuẩn Đông - Tây Hoa Kỳ,  bắt đầu năm 1991 khi ráp pơ miền Đông Tim Dog  phát sinh “ Fuck- Đụ mẹ Compton” . Ráp pơ  miền Tây từ Long Beach - Nam Ca Li  Snoop Dogg  đáp trả trong bài” Địt  Mẹ  với- Fuck With Dre  Day” .  Năm 1992 , dưới nhãn hiệu là “ Phòng giam  kẻ bị tử hình -  Death Row” . Dre khởi sự  “ Kinh Niên - The Chronic” khai sinh dòng hip hop  mới “ Hỏang sợ G -Funk , Gangsta Funk” , giúp hip hop Miền Tây  chánh thức trở thành  một đối thủ của Miền Đông , nhờ  thành công mau lẹ hết sức  của các tập Death Row records. Thành công càng lớn thêm với khởi sự G- Funk kinh điển “ Kiểu Chó -Doggy Style”   năm 1993. Từ đây hip hop Mìền Tây hòan tòan chiếm lĩnh các phương tiện truyền thông , đặc biệt với  ráp pơ 2Pac , người làm các bài hát nói lên thực trạng xã hội , tình trạng phân biệt- kỳ thị chủng tộc và đã kích các nhà cầm quyền . 

Híp hốp ở Hà Nội

 

Hiện diện của hip hop cho thấy là các biên giới đóng kín làm Việt Nam cô độc lâu năm, nay đã cởi mở, nới lỏng đáng kể. Ngày nay các vị thành niên sục sạo Internet, hầu tìm kiếm các gợi ý thời trang híp hốp vũ khúc và âm nhạc từ khắp thế giới. Dù âm nhạc vẫn còn đứng ngòai dòng chánh Việt Nam, rỏ ràng là hip hốp đã trình diễn khắp Hà Nội : các tiệm thời trang, như Boo Sk8 Shop, các stuđiô khiêu vũ và các trung tâm cộng đồng và gráp phi ti dọc theo xa lộ. Li Knight, thuộc nhóm híp hốp Việt Nam Rexona cho biết “ chúng tôi không đến từ một nơi chung, nhưng khi chúng tôi họp thành một nhóm, chúng tôi không còn rời nhau nữa . Chúng tôi rất hảnh diện đã nhất trí và sáng tạo, họatđộng sống động hăng hái. Chúng tôi hảnh diện là dân Việt Nam thế hệ các thập niên 1980 và1990.

Ban đêm quảng trường Lê Ninh- Lenine Plaza trông giống như một sân trường trung học rộn rịp. Các tay tập nhảy múa dành các gốc đường , trong khi các tay trượt ván băng trỗ tài ở bề đáy tượng lại dành hết vùng trung tâm. Các tay lái xe đạp xiếc nhào lộn sửdụng lảnh thổ mình phía bên tay mặt , cố tránh một màn đá banh ứng tác, khi chúng thực tập biểu diễn mô tô bánh trước đưa lên không . Tại môt khu khác , một cặp tình tứ đang học múa máy chuyễn âm và cách xa đó một huấn luyện viên đang dạy một lớp tập đi đứng. Mỗi nhóm đều phát nhạc nhẹ nhàng hầu các vỗ đập không chạm nhau. Khắp quanh công viên, nhiều cặp vợ chồng ngồi trên xe gắn máy đắm nhìn màu sắc và họatđộng xóay lốc. Các đường phố bao quanh hụ còi, cung cấp một đường dây nhạc trầm to lớn cho khung cảnh .

 

Tượng Lê Nin cốt dùng để nhắc nhở nghiêm nghị rằng Việt Nam là một chánh quyền cọng sản. Tượng đồng thau, cao 6m, do kiến trúc sư Nga Garonii Isakovich họa kiểu là một trong 300 đài kỷ niệm và dinh thự Nga làm ở Việt Nam, từ năm 1955 đến năm 1991. Nhưng các vị thành niên Việt Nam, đầu đội nón banh bóng chày -baseball Yăn ki - Yankee (dân Hoa Kỳ ) sáng chói , tụhọp ở vùng trung tâm và vùng bề mặt bằng phẳng quảng trường, không màng gì tới ý nghĩa lịch sử này cả thảy. Hòang Thùy Linh môt tay học múa chuyễn âm 20 tuổi , thốt lời ngạc nhiên: Em thấy tượng. Nếu Lê Ninh còn sống, ông sẽ ủng hộ chúng em vì đây cũng là một môn thể thao cho giới trẽ.

 

Dấu tích chủ nghĩa cọng sản vẫn còn vang dội qua các “ tuyên bố của Bác Hồ” ,những thông báo ái quốc phát ầm ỉ âm nhạc và thông điệp chánh quyền, qua các đường phố một hay hai lần một ngày. Nhưng hiện diện cọng sản khác đã giảm bớt trong công việc hằng ngày, theo dân cư Hà Nội, trừphi ai đó còn trực tiếp liên hệ đến giấy tờ thư lại. Các tay “ lướt sóng - surfers” Net có thể đi vào Youtube, MySpace, nay ngay cả Internet khiêu dâm - porn , dù khiêu dâm bị cấm trên phương diện kỷ thuật . Chánh quyền cũng chận đứng đi vào hàng ngàn trang websites chánh trị hay tôn giáo. Chỉ trong năm 2002 , ít nhất l à 6 tay “ chống đối điều khiển học - cyber dissidents” đã bị bắt giam vì tội ác, từ các biên khảo chánh trị đối lập đến các kẻ dùng thư điện tử - e mail “kẻ thời cơ chánh trị- political opportunists “ ngòai nước , chiếu theo Tập san Chánh sách Ngoại Giao - Foreign Policy ở Tụ Điểm-Focus, một cơ quan suy nghĩ chánh sách Mỹ . Theo lời một cư dân Hà Nội không muốn tiết lộ danh tánh “ Nhiều thế hệ đã lớn lên với ý kiến là có nhiều điều chánh quyền không bằng lòng , cho nên một số lớn đã tự kiểm duyệt mình .” Lời nói không mất tiền mua ; Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau” ,ca dao đã dạy như vậy ! Tự kiểm sóat lấy mình có lẽ là một phần lý do tại sao nhóm trữ tình của các nghệ sĩViệt Nam lại vô chánh trị và vô hại , so với hip hop Hoa Kỳ thập niên 1980 . Theo Tăng Quốc An , tên ráp pơ là Ông T , mới 18 tuổi, các vị thành niên Việt Nam ráp về “ tình yêu , đời sống , đôi khi nhảy múa , trường học “ . Còn Bùi Minh Trị, mồ hôi nhễ nhại sau khi luyện thông thường môt nhào lộn nhảy múa quay cuồng chống một tay - break dance của nhóm, tóm tắt khác biệt giữa híp hốp Việt và hip hop Mỹ cùng các xứ khác ( Anh, Pháp, Úc … ) là híp hốp Việt Nam sạch sẽ - clean, trong khi nhiều dân Mỹthực sự không trình diễn híp hốp mà là ăn mặc theo kiểu híp hốp . Họkhông nhảy múa... Ở đây dân Việt tụ điểm nhiều hơn về nhảy múa và nghệ thuật . Ở Hoa Kỳ , mọi khía cạnh hip hop lớn lên theo âm nhạc . Ở Việt Nam , nhảy múa nhào lôn chống một tay- break dance , xuất hiện trước tiên và các yếu tố khác theo đuôi sau đó . Các nghệ sĩhíp hốp Việt Nam đầu tiên nhìn vào Hoa Kỳ, theo dõi các khuynh hướng mới nhất, những các tay say mê híp hốp này quay đầu về phía các quốc gia Á Châu khác như Đại Hàn và Nhật Bổn, để tìm cảm hứng , theo như lời Maxtone - Graham. Các trẻ em gia đình giàu sang hơn gia nhập híp hốp. Trẻ em giới thấp kém hơn thì đi bán hột quẹtở đường phố , theo lời Paul Leck Davidson của Sản xuất Noi Zee Productions, một ngọai kiều Anh Quốc, đồng thiết lập viên cho đề xướng một hảng âm nhạc duy nhất Hà Nội, năm 2014. Trong số tay say mê híp hốp ai có tiền cũng phô bày rỏ rệt . Mọi cách ăn mặc đều được phối hợp kỷ lưỡng, khiếp vía , sặc sở màu sắc . Đồ bản hình chữ Tê -Tee, chứa từ Anh vô nghĩa, có mặt khắp nới cũng như các dây treo quần- suspenders, xà cạp sáng rực- bright legging, mũ đội lệch , thắt lưng làm vội vàng nhàm chán knock -off Louis Vuitton belts và giày chơi quần vợt sneakers giả tạo Converse .          

   Đọc tiếp Phần II