thnlscantho-5 - Trở lại Kalaw (tt)

13/3/2016

Hầu hết đàn ông Myanmar đều bỏm bẻm nhai trầu, phụ nữ thì rất ít, còn thoa mặt thì ngược lại, nữ nhiều hơn nam. Trầu được bán phổ biến khắp nơi, trong các tủ hay bàn có bao kính chung quanh, giống như ở Việt Nam bán thuốc lá, cách vài nhà là có 1 bàn bán trầu, trên đó bày đầy đủ “bộ sậu” cần thiết để têm 1 miếng trầu : trầu lá, bình vôi, cau khô…và vài phụ gia khác mà tôi không biết, vì chứa kín trong lon có nắp đậy. Trầu được têm sẳn để trong các hộp nhựa trong, giống như hộp đựng xôi mặn ở bên ta, hoặc têm ngay khi có ai tới mua. Một điều đặc biệt là cổ trầu màu đỏ thì vương vải trên đường, nhưng tôi rất ít thấy bả trầu, có lẽ bị…nuốt hết cũng nên, vì họ không dùng thuốc rê?! Tôi đã chứng kiến một “quí ông” Miến Điện đang lái con Audi bóng lộn, hạ kính xe rồi …phọt cổ trầu xuống lề đường, thật vô tư!
Xin mời xem vài ảnh tủ bán trầu và “cổ trầu” trên đường.

Hồi 2013, dù ở Yangon hơn 1 ngày trước khi Sư H. qua tới, nhưng 2 kẻ lang thang chúng tôi cũng chỉ biết đến Yangon qua một góc rất nhỏ, chẳng đủ đâu là đâu! Có chăng chỉ là những cảm nhận ban đầu về một thành phố thân thiện và một dân tộc hiền hòa, dễ mến! Chắc ai cũng thế khi lần đầu tiên đến một đất nước xa lạ, lại chỉ ở trong thời gian ngắn ngủi. Dẫu sao, cũng có vài khác biệt rất riêng, mà tôi chưa từng thấy khi qua Lào, Cambodia,Thái, khiến mình không thể nào quên được, đó là cái “văn hóa” ăn trầu và cái kiễu trang điểm “không giống ai” bằng cách bôi “bẩn” lên mặt!
Phần lớn phụ nữ cũng như nhiều thanh niên, tô trên mặt một lớp phấn trắng như vôi, mà về sau này tôi được biết đó là phấn cây Thanakha, mài với nước thoa lên mặt để dưỡng da, như các loại kem mỹ phẩm phương Tây. Thật ra, thanakha chính là bột cây cần thăng, Limonia acidissima thuộc họ cam quit (Rutaceae) mà ta hay làm kiểng bonsai.
Ở Miến Điện, tục thoa mặt bằng bột thanakha đã có từ hàng trăm năm trước, trong đời sống thường nhật cũng như trong nghi lễ, để biểu thị địa vị xã hội. Dân thường hay dùng bột thanakha pha với phấn hoa gant gaw, nên có màu vàng, giới thượng lưu hay quí tộc thì dùng bột có màu sáng hoặc nâu nhạt, điểm thêm những hạt bụi vàng, là loại thanakha rất quí.
Người ta bôi lên mặt, để giữ ẩm và chống nóng, tác dụng như một mỹ phẩm giúp da được mịn màng. Họ tô lên trán, mũi và 2 bên má, nhiều thiếu nữ, bé gái tô phấn thanakha rất duyên, nhưng phần lớn những người mà tôi gặp nơi đây, tô rất quằn quện, nhìn thấy xấu hơn.